ޙުސައިން ޞަލާޙް ޔޫސުފް
އަޅުގަނޑުމެން ދިވެހިންނަކީ ވަރަށް މަތިވެރި ނިޢުމަތްތަކެއް ލިބިފައިވާ ބައެކެވެ. ﷲގެ ހެޔޮ ރަޙުމަތުގައި އަޅުގަނޑުމެން އުޅެމުން މިދަނީ މިނިވަން ދިދައެއްގެ ހިޔަލުގެ ދަށުގައި މިނިވަންކަމާ އެކުގައެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ފަޚުރުވެރި މާޒީއެއް އެބައޮތެވެ. ފަޚުރުވެރި ތާރީޚެއް އެބައޮތެވެ. މި ފަޚުރުވެރި ތާރީޚު އަޅުގަނޑުމެންނާ ހަމައަށް އުފުލައިދިން ސަވާރީއަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ފަޚުރުވެރި ދިވެހި ބަހެވެ. އާދެ އަޅުގަނޑުމެންގެ އަަމިއްލަވަންތަ އަމިއްލަ މާދަރީ ބަހެވެ. އަމިއްލަ ބަހަކާއި އަމިއްލަ އަކުރެއް ލިބިފައި އޮތުމަކީ ވަރަށް ބޮޑު ފަޚުރެކެވެ. ފަޚުރުވެރި ބަހެއް ލިބިފައި އޮތެއް ކަމަކު މިއަދު އަޅުގަނޑަށް މި ބަހާ ބެހޭގޮތުން ކުރެވޭ އިޙްސާސްތަކަކީ އެހާ އުފާވެރި އިޙްސާސްތަކެއް ނޫނެވެ. އެއީ ކީއްވެގެންކަން މި މަޒުމޫނުގައި އަލިއަޅުވައިލެވޭތޯ ބަލާނަމެވެ.
ދިވެހިބަސް ބީވިޔަ ނުދޭށޭ ބުނެ ސުރުޚީއެއް އަޅާލަން މި ޖެހުނީ ކީއްވެގެންތޯ ބަލައިލާން އެބަޖެހެއެވެ. މި ފަދަ މަޢުޟޫއެއް އިޚުތިޔާރުކުރަން ޖެހުނު ސަބަބާމެދު ވިސްނާލަން އެބަޖެހެއެވެ. އެ ސަބަބުތަކަށް ވިސްނާލުމުން ކުރިމައްޗަށް ކަޝްފުވެގެން އަންނަނީ އެހާ ހިތްގައިމު މަންޒަރެއް ނޫނެވެ. ފެނިގެންދަނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ފަޚުރުވެރި މާދަރީބަހާ މެދު އިހުމާލުވަމުންދާ ތަނެވެ. ގޭތެރެއިންނާއި ސުކޫލުތަކުން ފެށިގެން ގޮސް ސަރުކާރުގެ އޮފީސްތަކުގެ މަސައްކަތުގެ މާހައުލުން ވެސް ފެންނަނީ ދިވެހިން، ދިވެހިބަހާ ބީރައްޓެހިވަމުންދާ މަންޒަރެވެ. ދުރަށްދާ މަންޒަރެވެ. ދުރައްދާނެހާ ގޮތަކަށް ކަންތައްތައް އިންތިޒާމުވަމުންދާ މަންޒަރެވެ. ދިވެހިބަހަކީ ކަޓު، ޒަމާނަށް ނުފެތޭ ބަހެއްކަމުގައި އެއްބަޔަކު ދެކެމުންދާ މަންޒަރެވެ. މިހެން މިކަން ވާންޖެހުނު ސަބަބުތަކާ މެދު ފިކުރު ހިންގައިލާން އެބަޖެހެއެވެ. ކޮންމެވެސް ބައެއްގެ އިހުމާލު ހަމަގައިމު ވެސް މިކަމުގައި އޮންނާނެއެވެ.
މި ލިޔުމުގެ ބޭނުމަކީ ފަހަރެއްގައި ވެސް ވަކި ބަޔަކަަށް އިނގިލި ދިއްކުރުމެއް ނޫނެވެ. ޤައުމެއްގެ ޙަޔާތުގައި ބަހަކީ ކިހާ މުހިންމު އެއްޗެއްކަން، ކިހާ ބޮޑު ދައުރެއް އޮތް ވަޞީލަތެއްކަން އަޅުުގަނޑުމެންގެ ސުކޫލުތަކުން ނުކުންނަ ދަރިވަރުންނަށް ފަހުމުވާ ވަރަށް ބުނެދެވިފައި އޮތްކަމަކަށް އަޅުގަނޑު ޤަބޫލެއް ނުކުރަމެވެ. ބަހަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤައުމިއްޔަތުގެ ރުކުނެއްކަން އަދުގެ ޖީލުތަކަށް ވިސްނޭހެނެއް ހިއެއް ނުވެއެވެ. އެހެންކަމުން މި ކަންކަން މި ނޫން ގޮތަކަށް ބަދަލުކޮށް ކިޔަވާ ކުދިންނާއި ޒުވާނުން ދިވެހިބަހަށް ޝައުޤުވެރިވާނެ ގޮތްތަކެއް ވިސްނައި، ގޮތްތަކެއް އެކަށައަޅައި އެއަށް ޢަމަލީ ސިފަ ގެންނަން ނުވޭބާއެވެ. އެ ވަގުތު އަދިވެސް ނުޖެހެނީބާވައެވެ. ވަގުތު ފާއިތުވުމުގެ ކުރިން މިކަމާއިގެން އުޅެމާ ހިނގާށެވެ. އަޅުގަނޑުމެން އެންމެން ރީތި ދިވެހިބަހުން ވާހަކަދައްކަން އާދަކުރަމާ ހިނގާށެވެ. އެހެނިހެން ބަސްތައް ވެސް އުނގެނޭށެވެ. އެ މަގުން ކުރިއަރައި ދާށެވެ. އެކަމަކު ދިވެހި ބަހަކީ ފަހަށް ދޫކޮށްލެވޭ އެއްްޗަކަށް ނަހަދާށެވެ. ދިވެހިބަހުން ވާހަކަދެއްކުމަކީ އުފަލަކަށް ހަދާށެވެ.
ދިވެހިބަހާމެދު ފަރުވާކުޑަ ކުރެވޭ މިންވަރު ދުވަހެއްދުވަހަކަށް ދަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. މިއީ ވަރަށް ވެސް ހިތާމަހުރި ކަމެކެވެ. ޤައުމެއްގެ ނަޒަރުން ވިސްނާއިރު ފެނިގެން މިދަނީ މި ދިވެހިރާއްޖެއަަށް ލިބިފައިވާ ފަޚުރުވެރި ތަރިކައެއް ބަލަބަލާ ތިއްބާ ބީވެގެން ދާ މަންޒަރެވެ. ޤައުމިއްޔަތުގެ އެއް ރުކުން ހަސްފަސްވެގެން ދާތަނެވެ. ދިވެހިބަސް އަޅުގަނޑުމެންގެ ތެރެއިން ގެއްލިގެން ހިނގައްޖެ ނަމަ އެ ގެއްލުނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ފަޚުރުވެރި ތާރީޚެވެ. އެ ގެއްލުނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ އަމިއްލަވަންތަކަމެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ފަޚުރުވެރިވެލާފައި ދިވެހިންނޭ ބުނަނީ އަޅުގަނޑުމެން ދިވެހިބަހުން ވާހަކަދައްކާތީއެވެ. އެހެންކަމުން މި ފަޚުރު ދެމެހެއްޓުމަށް ޓަކައި ވެސް ދިވެހިބަސް އާލާކުރަން އެބަޖެހެއެވެ. އެކަން ކުރެވޭނީ އަޅުގަނޑުމެން އެންމެން ވެސް ދިވެހިބަހުން ވާހަކަދައްކަން އާދަކޮށްގެންނެވެ. ދިވެހިބަހަށް އިސްކަންދީގެންނެވެ. ދިވެހިބަހަކީ ފަޚުރެއްކަމަށް، ތަރިކައެއްކަމަށް ދެކިގެންނެވެ.
ދިވެހިބަހުގެ ހުރި މުއްސަނދިކަމާއި ފަށުވިކަމާއި ބަލާޣާތްތެރިކަން އެހެން ފަރާތްތަކަށް ހާމަކޮށްދޭ އެކައްޗަކީ ދިވެހިބަހުން ލިޔެފައި ހުންނަ ލިޔުންތަކެވެ. ނަމަވެސް މި ތަކެތި ކިޔާކަށް މިއަދު ގިނަ މީހުންގެ ޝައުޤުވެރިކަމެއް ނެތެވެ. ނަތީޖާއަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟ ދިވެހި ބަހާއި ދިވެހިން ބީރައްޓެހިވުން އިތުރުވުމެވެ. ދިވެހިބަހާ ފެއަށް ޖެހޭ މީހުން ގިނަވުމެވެ. ކަނޑައެޅިގެން ރީތި ދިވެހި ލަފުޒު ބޭނުންކުރެވެން އޮންނަ ތަންތާނގައި ވެސް އިނގިރޭސި ލަފުޒުތައް ބޭނުންކޮށްގެން ވާހަކަދެއްކޭ ގޮތްވުން އެއީ އާދައަކަށް ވެއްޖެއެވެ. ބައެއް މީހުންގެ ނަޒަރުގައި އެއީ މާ މޮޅުކަމެއް ކަމުގައި ވެސް ވެއްޖެއެވެ. މިއީ ވަރަށް ހިތާމަހުރި ކަމެކެވެ. މި ކަންކަން މިހެން ވިޔަ ނުދިނުމަށް ކުރެވެން އޮތް ކަމަކީ އެންމެން ވެސް ދިވެހިބަހަށް ލޯބިކޮށް ދިވެހި ލިޔުންތައް ކިޔައި އުޅުމެވެ. ރީތި ދިވެހިބަހުން ވާހަކަދައްކަން އާދަކުރުމެވެ. އެއީ ފަޚުރެއްކަމުގައި ދެކިގެން ޝައުޤުވެރިކަމާއެކު އެކަން ކުރުމެވެ.
ދިވެހި ބަހުގެ ބަދަލުގައި ވާހަކަދެއްކުމުގައި އެހެން ބަސްތަކުގެ ލަފުޒުތައް ބޭނުންކުރެވެނީ ދިވެހިބަހުގެ މުއްސަނދިކަން ނެތިގެންނޭ ދެންނެވޭނެ އެއްވެސް ޖާގައެއް ނެތެވެ. ދިވެހިބަހުގެ ލަފުޒުތައް އެއް ފޮތަކުން ފެންނަގޮތަށް އެކުލަވައިލެވުނު ދިވެހިބަހުގެ ރަދީފުގައި ހިމެނޭ ލަފުޒުތަކުގެ ޖުމްލަ ޢަދަދަކީ 35،117 އެވެ. ދިވެހިބަހުގައި ކޮންމެ ލަފުޒެއް ބޭނުންކުރާ ގޮތެއްގެ ސަބަބުން އެ ލަފުޒުގެ މާނަ ފުރޮޅިގެންދާ ގޮތްތަކެއް ހުރެއެވެ. ރަދީފުގައި މިފަދަ ލަފުޒުތައް އަދި ހިމަނާފައެއް ނުވެއެވެ. އިނގިރޭސި ބަހުގައި މިގޮތަށް ފުރޮޅިގެން އުފެދޭ ލަފުޒުތަކަކީ އެއީ ވަކި ލަފުޒުތަކެއް ކަމަށް ބަލައި ރަދީފުގައި އެ ލަފުޒުތައް ހިމަނާފައި ހުރެއެވެ. މިގޮތަށް ދިވެހިބަހުގައި ފުރޮޅިގެންދާ ލަފުޒުތަކާއެކު ރަދީފު އެކުލަވައިލައިފި ނަމަ ލަފުޒުތަކުގެ އަދަދު ދެލައްކައާ ގާތްކުރާނެކަމަށް ބެލެވެއެވެ. އަދި މި ލަފުޒުތަކުގެ ތެރެއަށް ބަހުރުވަތަކުގެ ލަފުޒުތައް އިތުރުކޮށްފި ނަމަ، އަދަދު އެއަށްވުރެ ވެސް މައްޗަށް އަރާނެއެވެ. މިއިން ވެސް މި ދައްކައިދެނީ ދިވެހި ބަހުގެ މުއްސަނދިކަމެވެ. އެހެންކަމުން އެއްވެސް ހާލެއްގައި ދިވެހިބަހުން ވާހަކަ ނުދެއްކެނީ ބަހުގައި މުއްސަނދިކަން ނެތިގެންނޭ ބުނެވޭނެ ޖާގައެއް ނެތްކަން މި ހެކިތަކުން ވެސް އެބަ ސާބިތުވެއެވެ. މި ފަދަ މުއްސަނދި ބަސްކޮށާރެއް ލިބިފަ އޮތަތީ ވެސް އަޅުގަނޑުމެން ދިވެހިބަހުން ވާހަކަދެއްކުމަކީ ފަޚުރެއްކަމަށް ހަދަން އެބަޖެހެއެވެ.
ބަވަނަވަމުންދާ ދުނިޔެއެއްގައި ބަވަނަވުމުގެ ނުރަނގަޅު އަސަރު އެންމެ ބޮޑަށް ކުރަނީ އެ ޤައުމެއްގެ އާދަކާދައާއި ސަޤާފަތަށާއި އެ ޤައުމެއްގެ މާދަރީބަހަށެވެ. މި ޒަމާނުގައި އިޤްތިޞާދީ ކުރިއެރުމަށް އިސްކަންދީފައިވާލެއް ބޮޑުކަމުން އެނޫން އެހެން ކަންތައްތަކަށް ދެވެނީ ދެވަނަ ދަރަޖައެވެ. އެހެންވެ ވިޔަފާރީގެ ތެރެއިން ހިންގާ އެކިއެކި މުއާމަލާތުތަކުގައި ބޭނުންކުރެވޭ މައިގަނޑު ބަހަކީ އިނގިރޭސިބަހެވެ. ނަތީޖާއަކަށް ވަނީ މަސައްކަތުގެ މާހައުލުގެ ތެރެއިން ވެސް ދިވެހިބަސް ބާކީކޮށްލައި ބޭރުކޮށްލަން މަސައްކަތްކުރެވުމެވެ. ބައެއްފަހަރު މިކަން ހިނގަނީ ނޭނގި ކުރެވޭ ކަންތައްތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ. އަނެއް ބަޔަކު މިކަން ކުރަނީ ގަސްތުގައެވެ. ދެންތިބި މީހުން ބުނަނީ އެނޫން ގޮތެއް ނޯންނަނީކަމުގައެވެ. މިއީ ހައްތާ ވެސް ބަހަނާއެވެ. މިފަދަ ބަހަނާ ދެއްކޭނީ ޤައުމިއްޔަތުގެ ހިއްސުން ބައެއް އުނިވީމައެވެ. ކޮންމެއަކަސް މި ދެންނެވި އިޤްތިޞާދީ ހަރަކާތްތަކުގެ ތެރެއިން ފޭދިގެން އައިސް ދިވެހި މުޖުތަމަޢުގައި ވަކި ހިއްޕާލާފައި މިވަނީ އިނގިރޭސިބަހެވެ. ނަމަވެސް މިއީ މިކަން ވާންޖެހޭ ގޮތެއް ނޫނެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤައުމިއްޔަތުގެ ރުކުނެއް މިގޮތަށް ބީވެގެން ގާދޫކޮލުން ނުކުމެގެން ދާން ދޫކޮށްލައިގެން ނުވާނެއެވެ. މިކަން ކުރެވެން އޮތް އެއްގޮތެއްކަމަށް އަޅުގަނޑަށް ފެންނަނީ ޢިލްމު ދިވެހިބަހަށް ތަރުޖަމާކުރުމެވެ. އެކިކަހަލަ ރިފަރެންސް ފޮތްތައް ދިވެހިބަހަށް ތަރުޖަމާކުރުމެވެ. މިކަމުގެ ނަތީޖާއަަކަށް ވާނީ އެކި ކަންކަމުގައި ބޭނުންކުރާ ލަފުޒުތައް ދިވެހިބަހަށް ބަދަލުވެގެން އައުމަށް މަގުފަހިވެގެން ދިއުމެވެ. އޭރުން ކޮންމެ ކަހަލަ ފަންނީ މަސައްކަތެއްގައި ވެސް ބޭނުންކޮށް އުޅޭ ފަންނީ ލަފުޒުތައް ދިވެހިބަހުން ވެސް އުފެދިގެން އަންނާނެއެވެ. ނުވަތަ އުފައްދަން ޖެހޭނެއެވެ. އެހެންކަމުން ޢިލްމު ތަރުޖަމާކުރުމަކީ ދިވެހިބަސް ކުރިއެރުވުމަށް އެޅިދާނެ ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅެއްކަމުގައި އަޅުގަނޑު ދެކެމެވެ.
ގިނަ މައިންބަފައިންނަށް މިހާރު ހީވެފައި އޮންނަނީ ދަރިން ކިޔަވަން މޮޅުވާނީ ގިނަގިނައިން އެ ދަރިންނާ އިނގިރޭސިބަހުން ވާހަކަދައްކައިގެން ކަމަށެވެ. ނަމަވެސް ބޭރު ބަސްބަހަށް މޮޅުވުމުގައި މާދަރީ ބަހަކީ މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކުރާ އެއްޗެއްކަމަށް ބަހުގެ މާހިރުން ބަޔާންކުރައްވައެވެ. މާދަރީ ބަހަށް މޮޅުނަމަ ބޭރު ބަސްބަސް ދަސްކުރަން ފަސޭހަވާނެކަމަށް ކަމުގެ މާހިރުން ހާމަކުރައްވާފައި އެބަހުއްޓެވެ. ސަބަބީ ކޮންމެ މީހަކު ވެސް ވިސްނުމަށް ބޭނުންކުރާ ވަޞީލަތަކީ މާދަރީބަސްކަމަށް ވާތީއެވެ. އެހެންކަމުން އަޅުގަނޑުމެން އެހެން ބަސްތަކަށް ވެސް މޮޅުވާން ބޭނުންވާ ނަމަ ދިވެހިބަހަށް ވެސް ފަރިތަވާން އެބަޖެހެއެވެ. މިއީ މައިންބަފައިން ވެސް ވަރަށް ބޮޑަށް ވިސްނަންޖެހޭ ނުކުތާއެއްކަމުގައި އަޅުގަނޑު ދެކެމެވެ. އެހެންކަމުން ދަރިން ދިވެހިބަހުން ވާހަކަދެއްކުމަށް އާދަކުރުމަށް މައިންބަފައިން ވެސް ބާރުއަޅަން އެބަޖެހެއެވެ.
އިޤްތިޞާދީގޮތުން ކުރިއަރައި ދިއުމަކީ ބޭރަށް ރާއްޖެ ހުޅުވި، ބޭރުގެ އެތައް ކުންފުނިތަކެއް ރާއްޖޭގައި އިންވެސްޓްކުރުމަށް މަގުފަހިވާނޭ ކަމެކެވެ. އެހެންކަމުން އެފަދަ ކުންފުނިތައް އިތުރަށް ރާއްޖެއާމެދު ޝައުޤުވެރިކުރުވުމަށް ޓަކައި ދިވެހި މާހައުލަކީ އެފަދަ ކުންފުނިތަކަށް މުޢާމަލާތުކުރުމަށް ފަސޭހަ ތަނަކަށް ހެދުމަށް ޓަކައި ދިވެހިރާއްޖޭގައި އިސްކަންދޭން ޖެހޭނީ އިނގިރޭސިބަހަށް ކަމަށް ބުނާ މީހުން ވެސް މި ތަނުގައި މަދެއް ނޫނެވެ. އަދި ތަހުޒީބުވުމަކީ ބޮޑަށް އިނގިރޭސިބަހަށް އަހުލުވެރިވުން ކަމުގައި ދެކޭ ބަޔަކު ވެސް އެބަތިބިމެއެވެ. ނަމަވެސް އަޅުގަނޑުމެން ވިސްނާލަންވީ ކަމަކީ ތަރައްޤީއާއި ތަހުޒީބުވުމަކީ އެބައެއްގެ ތެރޭގައި ހުރި ރީތި އާދަކާދަތަކާއި ޘަޤާފަތާއި، ބަސް، ކޮންމެހެން ޤުރުބާންކުރަންޖެހޭ ކަމެއް ނޫންކަމެވެ. އެކަމުގެ ހެކި ދުނިޔޭން ފެންނަން އެބަހުއްޓެވެ. މިއަދުގެ ދުނިޔޭގައި ކުރިއެރުންތައް ހޯދާފައިވާ ޤައުމުތަކަށް ބަލާއިރު ޖަޕާނާއި ޗައިނާއާއި އިންޑިޔާ ފަދަ ޤައުމުތައް ގުނާލެވޭނީ ކުރީސަފުގައެވެ. އެ ޤައުމުތަކުން އެ ޤައުމުތަކުގެ ބަސް ދުލެއް ނުކޮށްލައެވެ. ޖަޕާނު މީހުން އިސްކަންދެނީ އެމީހުންގެ އާދަކާދައަށެވެ. އެމީހުންގެ ބަހަށެވެ. އެމީހުން ކިތަންމެ ވަރަކަށް ތަހުޒީބު ވިޔަސް އެމީހުންގެ ގޮތްތަކެއް ދުލެއް ނުކުރެއެވެ. ސީނުކަރައިގެ މީހުން އެމީހުން އިޤްތިޞާދީގޮތުން ކިތަންމެ ކުރިއަރައި ދިޔަސް އެމީހުންގެ ބަހެއް އެމީހުން ދުލެއް ނުކުރެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެން، އަޅުގަނޑުމެންގެ މާދަރީބަހުން މުޢާމަލާތު ކުރިޔަސް އެއީ ތަހުޒީބު ނޫން ބަޔެއްގެ ގޮތުގައި ބަލާނެ ޖާގަ ނެތްކަން މިފަދަ ޤައުމުތަކުގެ މިސާލަށް ބަލައިލިޔަސް ވިސްނައިފި މީހަކަށް ވިއްޔާ ފަހުމުވާވަރުވޭ ނޫންތޯއެވެ. އެހެންކަމުން މިފަދަ ޤައުމުތަކުގެ މިސާލަށް ބަލައިގެން ވެސް އަޅުގަނޑުމެން ދިވެހިބަހުން ވާހަކަދައްކަން އާދަކުރަން އެބަޖެހެއެވެ. ދިވެހިބަހަށް އާރޯކަމާއި ތާޒާކަން ގެނުވާން އެބަޖެހެއެވެ. އެކަން ކުރެވޭނީ އެންމެން އެކައްޗެއް ކިޔައިގެންނެވެ. ކިޔަވަންވީ އެއްޗަކީ އަޅުގަނޑުމެންގެ މާދަރީބަސް އަޅުގަނޑުމެން ދަމަހައްޓާނަމެވެ.
ދިވެހިބަހަކީ ދިވެހިންގެ ފަޚުރެކެވެ. އެއީ ދިވެހިންގެ މަވެތިކަން އަންގައިދޭ ހަމައެކަނި ވަޞީލަތެވެ. އެއީ ދިވެހި ޤައުމިއްޔަތުގެ އެއް ރުކުނެވެ. އެއީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ތާރީޚު އަޅުގަނޑުމެންނާ ހަމައަށް އުފުލައިދިން ސަވާރީއެވެ. އެހެންކަމުން މިފަދަ އަގުހުރި ތަރިކައެއް ދޫކޮށްލައިގެން ނުވާނެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ބޭރުން ކިޔެވިޔަސް، އެތެރޭގެ އިޤްތިޞާދީ މަސައްކަތްތައް ކުރިޔަސް، އެނޫންވެސް އެކި ފަންނުތަކުގައި ހަރަކާތްތެރިވި ކަމުގައި ވިޔަސް، އަޅުގަނޑުމެންގެ ދޫމަތިން އެންމެ ފަރިތަކޮށް އަންނަ ލަފުޒުތަކަކީ ދިވެހިބަހުގެ ލަފުޒުތައް ކަމުގައި ހަދަމާ ހިނގާށެވެ. އާދެ! ދިވެހިބަހާމެދު ފަޚުރުވެރިވެވޭނީ އޭރުންނެވެ.
