ޙުސައިން ޞަލާޙް ޔޫސުފް
ދުނިޔޭގެ އެހެން ޤައުމުތަކެކޭ އެއްފަދައިން އަޅުގަނޑުމެންގެ މި ދިވެހިރާއްޖޭގައި ވެސް ޤައުމަށްޓަކައި ޤުރުބާންވި ދަރިންތަކެއް މި ޤައުމު ދެކެފައިވެއެވެ. އެހީއަށް އެދި ޤައުމު އޭގެ ޙާލުގެ ދުލުން ގޮވައިލި ކޮންމެ ހިނދެއްގައި ކޮންމެ ދުވަސްވަރެއްގައި ޤައުމު ސަލާމަތުގެ އައްސޭރިއަށް ގެންގޮސްދިނުމުގެ މަތިވެރި ޢަޒުމުގައި ހިތްވަރާއެކު ޖިހާދުކުރި އެތައް އަބުޠާލުންތަކެއް މި ޤައުމު ދެކެފައިވެއެވެ. އެފަދަ ބައެއް އަބުޠާލުންނަކީ މި މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީނާއި މި ލޮބުވެތި ފަސްގަނޑުގެ ދިފާޢުގައި ހަނގުރާމަކޮށް ޝަހީދުވި އަބުޠާލުންނެވެ. ޤައުމަށްޓަކައި ލެޔާއި ފުރާނައިން ޤުރުބާންވި މި ޤައުމުގެ އަގުހުރި ދަރީންނެވެ.
ޝަހީދުވި ޢަލީ ރަސްގެފާނާއި، ޝަހީދުވި ޢަލީ ތަކުރުފާނާއި ޝަހީދު ޙުސައިން އާދަމް އަކީ ލެޔާއި ފުރާނައިން ޤުރުބާންވާ ޖެހުނު ހިނދު ފަސްނުޖެހި އެކަމަށް ވެސް އިޖާބަ ދިން މި ޤައުމުގެ ލޮބުވެތި ދަރީންނެވެ. އަނެއްބައި އަބުޠާލުންނަކީ މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީނާއި މި ލޮބުވެތި ޤައުމަށްޓަކައި ޖިހާދުކޮށް ދުޝްމިނުން ބަލިކޮށް ނަޞްރާއި ފަތަޙަ ހޯދި ހިތްވަރުގަދަ ފަހުލަވާނުންނެވެ. އުތީމު ބޮޑުތަކުރުފާނާއި ޙަސަންތަކުރުފާނާއި ބޮޑުރަސްގެފާނާއި އިސްކަންދަރު ރަސްގެފާނާއި ދޮންބަންޑާރައިން ގުނާލަން ޖެހެނީ މި ޤައުމުގެ އެންމެ ފަޚުރުވެރި އަބުޠާލުންގެ ލިސްޓުގައެވެ. ޤައުމެއްގެ ޙަޔާތުން މާޒީވި ތަނުގައި މިފަދަ އަގުހުރި ދަރިންތަކެއް ވުމީ ޤައުމުގެ އަދުގެ ދަރީން އެކަމަށްޓަކައި ފަޚުރުވެރިވާން ޖެހޭކަމެކެވެ. އެ އަބުޠާލުންގެ ޒިކުރާ އާކުރަން ޖެހޭނެ ކަމެކެވެ. ނަމަވެސް ހިތާމައަކީ މިއަދު މި ދިވެހިރާއްޖޭގެ މަދުރަސާތަކުގެ ދަރިވަރުންނަށާއި ޒުވާނުންނަށާއި ޤައުމުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު ކޮނޑުއަޅައިގެން ހިންދެމިލަން ތިބި ފަރާތްތަކަށް ޤައުމުގެ އަގުހުރި އަބުޠާލުންގެ ވާހަކަ އެންމެ ރަނގަޅަށް އެނގިފައި ނުވާތީއެވެ. އެ އަބުޠާލުންގެ އަގުހުރި ޚިދުމަތްތަކުގެ ވާހަކަ އަދުގެ ޖީލުތަކަށް ރަނގަޅަށް އެނގިފައިވޭތޯ ސުވާލުކުރަންޖެހޭތީއެވެ.
އަޅުގަނޑުމެން ސުކޫލުގައި ކިޔަވަން އުޅުނު ދުވަސްވަރަކީ ޤައުމުގެ އަބުޠާލުންނާ ގުޅުންހުރި ދުވަސްތައް އެއީ ސަރުކާރު ބަންދު ދުވަސްތަކެއްގެ ގޮތުގައި އޮތް ދުވަސްވަރެކެވެ. އެހެންވެ އެދުވަސްވަރު ޝަހީދުންގެ ދުވަހާއި ހުރަވީ ދުވަހަކީ ވެސް ސަރުކާރު ބަންދު ދުވަސްތައް ކަމުން ގިނަ ކުދިންނަށް އެއީ ކީއްވެ ސަރުކާރު ބަންދުކުރާ ދުވަސްތަކެއްކަން އެނގެއެވެ. އެއީ ކޮން އަބުޠާލުންނެއްގެ ޒިކުރާ އާކުރަން ބަންދުކުރާ ދުވަސްތަކެއްކަން އެނގެއެވެ. ތާރިޚަށް ޝައުޤުވެރިކަން ނުހުންނަ ދަރިވަކަށް ވެސް އެވަރު އެނގިފައި އޮވެއެވެ. ނަމަވެސް މިއަދު އެހެންތޯއެވެ. މިއަދު ޝަހީދުންގެ ދުވަހާއި ހުރަވީ ދުވަސް ފަދަ ދުވަސްތައް ކޮންމެ އަހަރަކު އަޅުގަނޑުމެންނާ ބައްދަލުވެފައިދާއިރު ގިނަ ދަރިވަރުންނަށާއި ޒުވާނުންނަށް އެ ދުވަސްތައް އަންނަކަން ވެސް ނޭނގެއެވެ. ސަރުކާރު ބަންދު ދުވަސްތަކަކަށް ނުވާތީއެވެ. ޤައުމުގެ ތާރީޚަށް ސަމާލުކަން ދެވޭ ވަރު ވެސް ކުޑަވާތީއެވެ. މަދަރުސާތަކުގެ ދަރިވަރުންނާއި މަދަރުސާތަކުން ނިމިގެން ޤައުމުގެ ޒިންމާތައް ކޮނޑުއަޅައިގެން އުޅޭ ޒުވާނުންނަށް މިފަދަ ދުވަސްތައް ފާހަގަކުރުމުގެ މުހިންމުކަން ވަޒަން ނުކުރެވޭތީއެވެ. މިއީ ހިތާމަހުރިކަމެކެވެ. މިހެން މިކަންތައް ވުމުގައި ވަރަށް ގިނަ ފަރާތްތަކެއްގެ އިހުމާލު އެބައޮތެވެ. ދަރިވަރުންނާ ހަމައަށް އެ މަޢުލޫމާތު އެންމެ ރަނގަޅަށް ފޯރާނެ ގޮތެއް މިހާރަކު ނެތެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތާރީޚާއި ޙުއްބުލް ވަޠަނާއި ޤައުމިއްޔަތުގެ ރުކުންތައް ދަރިވަރުންނަށް އެންމެ ރަނގަޅަށް ފަހުމުކޮށްދޭނެ ފުރުޞަތު ދަރިވަރުންގެ ތަޢުލީމީ ޙަޔާތުގެ ތެރެއިން މިއަދު ލިބޭކަށް ނެތެވެ. ޤައުމުގެ އަގުހުރި އަބުޠާލުންގެ ޒިކުރާ އާކުރުމަކީ ކިހާ މުހިންމު ކަމެއްކަން ވިސްނަނީ މަދުބަޔެކެވެ. އަބުޠާލުންގެ ޒިކުރާ އާކުރުމަކީ ކީއްކުރަން ކުރަންޖެހޭ ކަމެއްކަން ދަންނަނީ މަދުބައެކެވެ. މިއީ ކޮޅުނެތްކޮޅަށް ހިތާމަހުރި ކަމެކެވެ.
އައްޑިހައިގެ އަހަރުތަކުގެ ކުރީކޮޅަށް ޖެހިލަމާ ހިނގާށެވެ. އޭރު އަޅުގަނޑު އުޅެނީ “ހިންނަވަރު ސުކޫލު”ގައެވެ. އޭރަކު އަދި ޅ. އަތޮޅު ތަޢުލީމީ މަރުކަޒެއް ނެތެވެ. އެތަން މިހާރު އެހުރި ތަނުގައި އޭރު އޮތީ މޫދެވެ. ތަޢުލީމީ މަރުކަޒު އަޅާފައި އެހުރި ބިމުގެ ބޮޑުބަޔަކީ ހިންނަވަރު ރައްޔިތުން އަމިއްލަ މަސައްކަތުން ހިއްކައިފަ އޮތްތަނެކެވެ. އެކަމަށް ޙާއްޞަ އެއްވެސް ކަހަލަ ބަރު އުޅަނދެއް ބޭނުންނުކޮށެވެ. ކޮނޑުމަތީގައި ތަކެތި އުފުލައިގެންނެވެ. މިފަދަ ދުވަސްވަރެއްގައި ހިންނަވަރުގައި އޭރު ތަޢުލީމު ދެމުން ދިޔައީ ހިންނަވަރުގެ ކުރީގެ މައުލޫދު ހަރުގޭގައެވެ. ސަރުކާރުގެ ޚަރަދުގައި ހިންގާ ތަނަކަށް އެތަން ބަދަލުވެ “ހިންނަވަރު ސުކޫލު”ގެ ނަމުގައި އެތަން ހިންގަންފެށިއެވެ. ސަރުކާރުން ހިންގާ ސުކޫލަކަށް ބަދަލުވެގެން އެތަނުގައި ސަރުކާރުގެ ދިދައާއި ސުކޫލުގެ ދިދަ ހެނދުނު އެސެމްބުލީގައި ނެގި އިރު ސުކޫލުގެ ދިދަ ނެގުމުގެ ފަޚުރާއި ޝަރަފު ލިބުނީ އޭރުގެ ކުޑަކުޑަ އަޅުގަނޑަށެވެ. ސަރުކާރު ދިދަ ނެންގެވީ ހިންނަވަރުގެ އޭރުގެ ބޮޑުކަތީބު، އަޅުގަނޑުމެން ޢާންމުކޮށް ކިޔގޮތަށް ނަމަ “ކުޑަ ދޮންބެ” އެވެ. ކޮންމެއަކަސް މާޒީއަށް ދެވުނީމަ މި ވާހަކަ ވެސް ދައްކައިލެވުނީއެވެ. އަސްލުވާހަކައަށް ރުޖޫޢަވަމާ ހިނގާށެވެ.
ހަވީރު އަތަށް އައިރު ހިންނަވަރު ސުކޫލުގެ ކުރިމަތިން އޮތް ހުސްބިން ފެނުނީ ވަރަށް ހަލަބޮލިކޮށެވެ. އެއްފަރާތެއްގައި ގަސްތަކެއް ޖަހައި ބޮޑު ޖަންގައްޔެއްގެ ސިފަ ގެނެސްފައިވެއެވެ. ދޮންވެލިލައި އަތިރިމައްޗެއް ވެސް ހަދާފައިވެއެވެ. ތަންކޮޅެއް ދުރުގައި އޮޑިއެއް ވެސް ހަދާފައިވެއެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ކުޑަކަމުން އެއީ ކޮންކަމެއްކަން ފަހުމު ނުވެގެން މީހުން ގާތު އަހައި އޮޅުން ފިލުވިއިރު މި ތައްޔާރު ވަނީ ޝަހީދުންގެ ދުވަސް ފާހަގަކުރަންކަން އެނގުނެވެ. މައިދާނުގައި ހަދާފައިވާ އަތިރިމައްޗަކީ ގުރާބު ތުނޑިއެވެ. ދުރުގައި އޮތް އޮޑިއަކީ ޕޯޗްގީޒުން މާލެ ހިފަން އައި އުޅަނދެވެ. ރޭގަނޑު 8 ޖެހިއިރު ދުވަހުގެ ރަސްމިއްޔާތު ފެށުނެވެ. ސުކޫލުގެ ބޮޑެތި ދަރިވަރުންގެ ފަރާތުން ހުށަހަޅައިދިން އައިޓަމަކީ ޕޯޗްގީޒުން މާލެއަރައި ޢަލީ ރަސްގެފާނު ޝަހީދުކުރި ހާދިސާއެވެ. ދެފަރާތުން ހަނގުރާމަ ފެށިއްޖެއެވެ. ދިވެހި ލަޝްކަރުގައި ތިބީ މަދުބައެކެވެ. ދެފަރާތުގެ ލަޝްކަރު ވެސް ހަނގުރާމަ ކުރަމުން ދިޔައީ ކަނޑި އައްޑަނަ ލޮންސި ފަދަ ހަތިޔާރު ބޭނުންކޮށްގެންނެވެ. ދުޝްމަނުން ދިން ޙަމަލާއެއްގައި ޢަލީ ރަސްގެފާނު ޝަހީދުވެއްޖެއެވެ. ދިވެހިރާއްޖެ ޕޯޗްގީޒުންގެ އަޅުވެތިކަމަށް ދިޔައީއެވެ. މީސްތަކުން ރޮމުން ބިރުން ދުވަން ފަށައިފިއެވެ. އަނދިރިއަނދިރިން އިސްވެ ހުރެ ޕޯޗްގީޒު ލަޝްކަރު މާލެ ފައިބައި މީސްތަކުންނަށް އަނިޔާކުރަން ފަށައިފިއެވެ. އާދެ. ވަރަށް ވެސް ފުރިހަމަ ހުށަހެޅުމެކެވެ. ހަނގުރާމައިގެ އަސްލު ޙާލަތު ތަޞައްވަރުކޮށްގެން ގެނެސްދީފައިވާ ފަންނުވެރި ހުށަހެޅުމެކެވެ. މި ހުށަހެޅުން ބެލުމަށްޓަކައި ރަށުގެ ކުދިބޮޑު އެންމެން ސުކޫލު ކުރިމަތީގައި އޮތް ހުސްބިމަށް ޙާޟިރުވިއެވެ.
މި ކިޔައިދެވުނީ މީގެ އޮނަސާޅީހަކަށް އަހަރު ކުރިން އޭރު ހިންނަވަރު ސުކޫލުގައި ޝަހީދުންގެ ދުވަސް ފާހަގަކުރި ގޮތެވެ. ދަރިވަރުންނާ ރައްޔިތުން ބައިވެރިވެގެން ވަރަށް ފުރިހަމައަށް ގެނެސްދިން އައިޓަމެކެވެ. ހަނގުރާމައިގެ ބިރުވެރިކަމާއި އަނިޔާވެރިކަން ހިތްތަކަށް ތަސައްވަރު ކުރެވޭނެހެން ގެނެސްދިން އައިޓަމެކެވެ. ހަމަގައިމު ވެސް މި އައިޓަމް ފެނުމުން އޭރު ކުޑަކުޑަ އަޅުގަނޑަށް ވެސް ޝަހީދުންގެ ދުވަހަކީ ކޮންދުވަހެއްކަމާ ކީއްވެ ފާހަގަކުރާ ދުވަހެއްކަން ދެނެގަންނާކަށް އުނދަގުލެއް ނުވިއެވެ. ނަމަވެސް މިއަދު އެހެންތޯއެވެ. މިއަދު މިއީ އިންޓަރނެޓުގެ ޒަމާނެވެ. ވީޑިއޯއާއި ކެމެރާގެ ޒަމާނެވެ. މާދުރަށް މުޅި ދުނިޔެއަށް މަންޒަރުތައް ވެސް ދެއްކެން އޮތް ޒަމާނެވެ. އެކަމަކު މިއަދު، މިއަދުގެ ދަރިވަރުންނަށް ޤައުމުގެ އަބުޠާލުންގެ ވާހަކަތަކެއް ނޭނގެއެވެ. އެފަދަ ދުވަހެއް ފާހަގަކުރުމުގެ މުހިންމުކަމެއް ނުވިސްނެއެވެ. ނުވަތަ އެ ދަރިވަރުންނަށް ވިސްނައިދެވިފައެއް ނުވެއެވެ. މިއީ ދަރިވަރުންގެ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ.
ޤައުމުގެ އަބުޠާލުންގެ ޒިކުރާ އާކުރަނީ ޤައުމަށް ޓަކައި ފަޚުރުވެރިވުމަށް ޓަކައެވެ. ޤައުމުގެ އަބުޠާލުންގެ ޒިކުރާ އާކުރަންޖެހެނީ އެ އަބުޠާލުންގެ ހިތްވަރުން ހިތްވަރު ލިބިގަތުމަށް ޓަކައެވެ. މި ޤައުމުގެ ފަޚުރުވެރި މާޒީ އަންނަން އޮތް ޖީލުތަކަށް ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ޓަކައެވެ. މާޒީގައި ހިނގާފައި ހުރި ނުރަނގަޅު ކަންތައްތަކުން ޢިބުރަތް ލިބިގަނެ ޤައުމުގެ މުސްތަޤުބަލު އުޖާލާކުރުމަށް ބޭނުންވާނޭ ދިވެހި ދަރިން ބިނާކުރުމަށް ޓަކައެވެ. ޤައުމަށް ޓަކައި ފުރާނައިން ޤުރުބާންވާން ޖެހިއްޖެ ޙާލަތެއްގައި އެކަމަށް ފަސްނުޖެހި ނުކުންނާނޭ ފަހުލަވާނުންތަކެއް އުފެއްދުމަށެވެ. ދީނާއި ޤައުމުގެ ޙައްޤުގައި ޤުރުބާންވާނޭ ދަރިންތަކެއް ތިބި ޤައުމަކަށް މި ޤައުމު ހެދުމަށް ޓަކައެވެ. އެހެންކަމުން އަދުގެ ޖީލުތަކަށް ޤައުމުގެ ތާރީޚު ކިޔައިދޭންޖެހެއެވެ. ޤައުމުގައި ހިނގައިފައި ހުރި މުހިންމު ކަންތައްތައް ބުނެދޭންޖެހެއެވެ. ޤައުމަށްޓަކައި ޝަހީދުވި، ޝަހީދުންގެ ވާހަކަތައް ކިޔައިދޭންޖެހެއެވެ. ޤައުމަށްޓަކައި ޖިހާދުކޮށް ނަޞްރާއި ފަތަޙަ ހޯދި ފަޚުރުވެރި ބަޠަލުންގެ ވާހަކަތައް ދަރިވަރުންގެ ހިތްތަކަށް ވާސިލުވާނޭ ގޮތަކަށް ގެނެސްދޭނެޖެހެއެވެ. މިއީ ޤައުމުގެ ޙައްޤުގައި މިއަދު ކޮންމެހެން ވެސް ކުރަންޖެހިފައިވާ ކަމެކެވެ. މާދަމާއަށް ލަސްކޮށްގެން ވާން ނެތް ކަމެކެވެ.
