ދިވެހީންގެ ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަމުން ހޯދާފައިވާ ޢިއްޒަތާއި ޤަދަރު

ދިވެހީންގެ މެދުގައި ޒަމާނުއްސުރެ އޮތް އެއްބައިވަންތަކަމަކީ ދިވެހީންގެ ދިވެހިވަންތަ ސިފަތަކުގެ ސިފައެކެވެ. ދިވެހީންނަށް ލިބިފައިވާ ހުރިހާ ޢިއްޒަތަކާއި ޤަދަރަކާއި ކުރިއެރުމަކާއި ކާމިޔާބެއް ހާސިލުކުރެވިފައި ވަނީ ދިވެހީންގެ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ސަބަބުންނެވެ. ހަމައެހެންމެ ޤުދުރަތީގޮތުން ފިޔަވައި، ދިވެހީންނަށް ލިބުނު ކޮންމެ ނިކަމެތިކަމެއް ލިބިފައިވަނީ ދިވެހީންގެ މެދުގައި އޮންނަންވީ އެއްބައިވަންތަކަން ނެތިގެންނެވެ. ދިވެހީންގެ މެދުގައި ބައިބައިވުންތަކާއި ފިތުނަވެރިކަން ބޮޑުވެގެންނެވެ. ދިވެހީންގެ މިނިވަންކަމަށް ކުރިމަތިވި ދުއްތުރާތަކާއި، ދިވެހީންނަށް ތަޖުރިބާކުރަން ޖެހުނު ބޮޑެތި ޤުދުރަތީ ކާރިސާތަކުން އަރައިގަނެވުނީ ދިވެހީންގެ ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ވާފަށުގައި ހިފައިގެންނެވެ. އަދި ހަމައެހެންމެ ދިވެހީން، ކުރިއެރުމާއި ތަރައްޤީގައި އަދި ކުޅިވަރުގެ ދަނޑުތަކުގައި ހޯދާފައިވާ އަރުތަތަކާއި ކާމިޔާބީތައް ހާސިލުކުރީ ދިވެހީންގެ ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ބާރުގައެވެ.

ދިވެހީންގެ ޙަޔާތުގެ ސަމުގާއަކީ އެއްބައިވަންތަކަމަށް ގޮވާލައި، ރިވެތި އަޚުލާޤީ ސިފަތައް ބަޔާންކޮށްދީފައިވާ މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީނެވެ. ހިޖުރައިން 548 ވަނަ އަހަރު (މީލާދީން 1153 ވަނަ އަހަރު) ދިވެހީން އިސްލާމްދީން ގަބޫލުކުރި ހިސާބުން ދިވެހީންގެ މެދުގައި އޮތް އެއްބައިވަންތަކަން އިހުނަށް ވުރެ ވަރުގަދަ ވެގެންދިޔައެވެ. އަދި ދިވެހީންގެ ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަން ދަމަހައްޓައި، ހުރިހާ ދިވެހީންގެ ހިތްތައް ގުޅުވައިދޭ ވާފަށެއްކަމުގައި ވީ އިސްލާމީ ރިސާލަތެވެ. އިސްލާމީ ވަޙުދަތެވެ. އިސްލާމީ ވަޙްދަތުގެ ބަހަވީ މާނައަކީ އެކަތި އަނެކައްޗާ ވަކި ނުވުމެވެ. ނުވަތަ ބައިބައިވެގެން ނުދިއުމެވެ. ދިވެހީންގެ ހަށްޓާއި، ކަށްޓާއި، ލޭގައި މި ސިފަވަނީ ހަރުލާފައެވެ.

ދިވެހީންގެ ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަން ބިނާވެފައިވަނީ ދިވެހީންގެ އަޤީދާއާއި ޝުޢޫރާއި އިޙުސާސްތަކާއި ބަހާއި ތާރީޚާއި ސަޤާފަތާއި އާދަކާދައިގެ ބިންގަލުގެ މަތީގައެވެ. ދިވެހީންނަކީ އެއް ދީނަކަށް ނިސްބަތްވާ، އެއް ބަހަކުން ވާހަކަދައްކާ، އެއް ތާރީޚަކާއި އެއް ސަޤާފަތަކާއި އެއް އާދަކާދައެއްގެ ވެރި ބައެކެވެ. ދިވެހީންގެ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ބިނާގެ ފާރުތައް އެތައް ޒަމާނެއް ވީއިރު ވެސް އެކަތިގަނޑެއްގެ ގޮތުގައި ގަދަފަދަކަމާ އެކު ދަމަހައްޓައިދިން އުވަޔާއި ސިމެންތިއަކީ ދިވެހި ގައުމިއްޔަތުގެ މި ބަހާތަކަށް ދިވެހީންގެ ހިތުގައި އޮތް ޤަދަރާއި ލޯތްބެވެ.

ދިވެހީންގެ ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ އަލިފަރާތާއި އަނދިރި ފަރާތް، ތާރީޚުގެ ދުރުމިން ފެންނަ އެއް ހާދިސާއަކީ ފުށެތިކާލުން ނުވަތަ ޕޯޗުގީޒުން ދިވެހިރާއްޖެ އަޅުވެތިކުރި ހާދިސާއާއި އެބައިމީހުންގެ އަތްދަށުން ދިވެހިރާއްޖެ މިނިވަންކުޅަ ހާދިސާއެވެ. ޕޯޗުގީޒުން ދިވެހިރާއްޖެ އަޅުވެތިކުރީ ހިޖުރައިން 965 ވަނަ އަހަރުގެ ޝައުބާން މަހުގެ 1 ވަނަ ދުވަހު (މީލާދީން 19 މޭ 1558 ގައި) އެވެ. އެ ދުވަހުން ފެށިގެން 15 އަހަރު ދުވަސްވަންދެން ހިތްދަތި އަނދިރި ދުވަސްތަކެއް ދިވެހީން ޕޯޗްގީޒުންގެ އަޅުވެތިކަމުގައި ތަޖުރިބާކުރަން ޖެހުނީ ދިވެހީންގެ މެދުގައި ޒަމާނުއްސުރެ އޮތް ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަމަށް ހީނަރުކަން އައިސްގެންނެވެ. ދިވެހި ތާރީޚުގައި ދިވެހީން ތަޖުރިބާކުރި އަޅުވެތިކަމުގެ އެންމެ އަނދިރި ދުވަސްތަކަށް އިރުއަރައިގެން އައިއިރު، އައްސުލްޠާން ޢަލީ (ހަވަނަ) ސިރީ އައުދަ ސިއާކަ ކައްތިރި މަހާރަދުން (1557-1558) ނުވަތަ ޝަހީދު ޢަލީ ރަސްގެފާނު އޮންނެވީ ގިނިކަންޏާ ކުރައްވަން ޖެހިވަޑައިގެންނެވި ޖިހާދުގައި ޝަހީދުވެވަޑައިގެން ވެއްޓިވަޑައިގެންފައެވެ. ދީނާއި ޤައުމަށް ޓަކައި އެ ރަދުން ކުރެއްވި ޖިހާދުގައި ޝަހީދުވެވަޑައިގެން ވެއްޓިވަޑައިގެންފައި އޮތީ އޭރު ތިލަކޮށް އޮތް މާލޭގެ ހުޅަނގު ފަރާތުގެ ފަޅުތެރޭގައެވެ. އެ ހާލަތަށް ޤައުމު ދިޔައީ ދިވެހީންގެ މެދުގައި އޮތް އެއްބައިވަންތަކަން ގެއްލި ބޮޑު ފިތުނަގަނޑެއްގެ ތެރެއަށް ޤައުމު ފެއްޓިފައި އޮތުމުންނެވެ.

ތާރީޚުގެ މި އަނދިރި ޞަފުޙާއާ ޖެހިގެން ކުރިއަށް އޮތް ޞަފުޙާތަކުން ފެންނަނީ ހިލާލީ ދަރިކޮޅުގެ ރަސްކަމުގެ ދައުރުގައި ހިނގަމުންދިޔަ ހަމަނުޖެހުންތަކެވެ. ބާރުގެ ބޭނުންކޮށްގެން ރަސްރަސްކަލުންގެ ރަސްކަން އަތުލެއްވި ބަޣާވާތްތަކާއި، ރަސްކަމުގެ ދަހިވެތިކަމުގައި ރަސްގެފާނު ޤަތުލުކޮށް ރަސްކަމަށް އިސްވުންފަދަ ނޭދެވޭ އެތައް ކަންތައްތަކެއް ހިނގި ސިލްސިލާއެކެވެ. އަދި އެ ހާދިސާތަކާ ގުޅިފައިވާ ސިޔާސީ ހަމަނުޖެހުންތަކެވެ.

ޢަލީ ރަސްގެފާނު ޝަހީދުކޮށް ޕޯޗްގީޒުން ދިވެހިރާއްޖެ އަޅުވެތިކުރީ ދިވެހި ގައުމިއްޔަތުގެ އެންމެ މުހިންމު އަސާސްކަމުގައިވާ ދިވެހީންގެ ދީނީ އެއްބައިވަންތަކަމަށް އަރުވާލި ވަރުގަދަ ލޮޅުކަމާއެކުގައެވެ. އެ ލޮޅުމަކީ ހިލާލީ ދަރިކޮޅުން ރަސްކަން ކުރެއްވި އައްސުލްޠާން ޙަސަން (ނުވަވަނަ) ސިރީ ދިރިކުސަ ލޯކަ މަހާރަދުން ނުވަތަ ނުވަވަނަ ޙަސަން ރަސްގެފާނު (1550-1551)، އިސްލާމްދީން ދޫކުރައްވައި ކްރިސްޓިއަން ދީން އިޚްތިޔާރުކުރެއްވުމަށްފަހު ޕޯޗްގީޒުންގެ ބާރުގައި ކްރިސްޓިއަން ރަސްކަލެއްގެ ގޮތުގައި ދިވެހި ތަޚުތަށް އިސްވެވަޑައިގެންނެވުމަށް ކުރެއްވި މަސައްކަތްޕުޅެވެ. ޢަލީ ރަސްގެފާނު ޝަހީދުވެވަޑައިގަތީ އެކަމާ ދެކޮޅަށް ކުރެއްވި ޖިހާދުގައެވެ.

ނުވަވަނަ ޙަސަން ރަސްގެފާނު އިންޑިއާގައި ތިބި ޕޯޗްގީޒުންގެ ކައިރިއަށް ވަޑައިގެން، ދީން ބަދަލުކުރެއްވި ހިސާބުން އެ ރަދުންނަކީ ދިވެހީންގެ ރަސްގެފާނު ކަމަކަށް ދިވެހީން ޤަބޫލެއް ނުކުރިއެވެ. ދެން ނުވަވަނަ ޙަސަން ރަސްގެފާނު މަސައްކަތް ކުރެއްވީ ދިވެހީންގެ ބަޔަކު ކްރިސްޓިއަން ދީނަށް ވެއްދޭތޯއެވެ. އެކަމެއް ވެސް ކާމިޔާބެއް ނުވިއެވެ. ނުވަވަނަ ޙަސަން ރަސްގެފާނާއި ޕޯޗްގީޒުންނާ ދެމެދުވީ އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުން ދެން ފޮނުވަން ފެށީ ދިވެހިރާއްޖެ ހިފަން ޕޯޗްގީޒުންގެ ލަޝްކަރުތަކެވެ. ކޮންމެ ފަހަރަކު ވެސް ދިވެހީން ދުޝްމަނުންނާ ކެރިގެން ހަނގުރާމަކޮށް އެބައި މީހުން ބަލިކުރިއެވެ. ނުވަވަނަ ޙަސަން ރަސްގެފާނާ ހަމައިން ހިލާލީ ދަރިކޮޅުގެ ރަސްކަން ނިމުމަކަށް އައެވެ. ދިވެހި ރަސްކަން އޭގެފަހުން ހަތަރުވަރަކަށް އަހަރު ހުހަށް ހުރުމަށްފަހު ރަސްކަމަށް އިސްވެވަޑައިގަތީ އައްސުލްޠާން އަބޫބަކުރު (ދެވަނަ) ސިރީ އަސާލީސް ލޯކަ މަހާރަދުން (1554-1555) އެވެ. މިއީ ކަޅު އިބްރާހީމް (ކަޅު އުނބުށޭމު) ފާށިނާގެ ދަރިކަލެކެވެ. އެރަސްކަމަށް ހަތަރު މަސް ވީ ތަނާ އެ ރަދުންނަށް ދިވެހީންގެ ބަޔަކު ހަމަލާދީ ޝަހީދުކުޅައީއެވެ. އަބޫބަކުރު ރަސްގެފާނަށްފަހު ރަސްކަމަށް އިސްކުރެވުނީ ޢަލީ ރަސްގެފާނެވެ.

ޢަލީ ރަސްގެފާނު، ޕޯޗްގީޒުންނާ ދެކޮޅަށް ޖިހާދަށް ނުކުމެވަޑައިގެންނެވުމުން ގިނިކަންޏާ ހަނގުރާމަކުރައްވަން ދިވެހި ލަޝްކަރުން ވަނީ ދޫކޮށްލާފައެވެ. އެ ރަދުންނަށް ދިވެހި އަސްކަރީން އެއްބާރުލުން ނުދިން ނަމަވެސް ޢަލީ ރަސްގެފާނުގެ ރަސްކަމަކީ ޞައްޙަ ރަސްކަމެކެވެ.  ޢަލީ ރަސްގެފާނަށް ރަސްކަން ލިބިވަޑައިގެންނެވީ  ކުރިން ހުންނެވި އަބޫބަކުރު ރަސްގެފާނު ޝަހީދުކޮށްލިތާ ދެ އަހަރާއި ހަ މަސް ދުވަސް ފަހުންނެވެ. އެ ހުރިހާ ދުވަހު ރަސްކަމުގެ ތަޚުތު ހުރީ ހުހަށެވެ. ރަސްކަމުގެ ކަންތައްތައް ހިންގަވަމުން ގެންދެވީ ރަސްކަމުގެބޮޑުންނެވެ. އެ ބޭފުޅުންނަކީ ރަސްކަމުގެ ބޮޑެތި ކަންތައްތަކާ ދޭތެރޭ ރަދުން މަޝްވަރާ ކުރައްވާ ބޭފުޅުންނެވެ. ރާއްޖޭގެ ރަސްކަމުގެ ތަޚުތުގައި ރަސްކަލަކު ނެތި ގިނަ ދުވަސް ވަމުން ދިއުމާއި، ރަސްކަމުގެ ވަލީ އަރާ ބޭފުޅަކު އެވަގުތަށް ނެތުމާއެކު ރަސްކަމުގެ ބޮޑުން ރަސްކަމުގެ ވަލީ، ޢަލީ ރަސްގެފާނާ ހަވާލު ކުރެއްވީއެވެ. އެ ބޭފުޅުން ބެއްލެވި އުސޫލެއް ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވެނީ ރަސްކަލަކު އަދި ވަހީއަހުދަކު ނެތުމާއެކު ރަސްކަމުގެ ވަލީ އައުލާދުއްރަސޫލަށް (ކީރިތި ރަސޫލާގެ ޢާއިލާގެ ބޭފުޅުންނަށް) އެރުވުމަކީ އެންމެ ރަނގަޅުގޮތްކަމަށެވެ. ޢަލީ ރަސްގެފާނަކީ ކީރިތި ރަސޫލާގެ އައުލާދާ ގުޅިފައިވާ ޔަމަނުކަރައިގެ އައްސައްޔިދު ޢަބްދުއްރަޙުމާން ދޮށިމޭނާ ކިލެގެ އާއި އަރިއަތޮޅު ފެރިދޫ ބޮޑު ނިޔަމީގެ ސިއްތި ކަނބައިދިކިލެގެގެ ބޭފުޅެކެވެ. ރާއްޖޭގައި ރަސްކަމުގެ ވަލީ އަރަމުންއައީ ހަމައެކަނި ވިރާސީ ގޮތަކުންނޫނެވެ. އައުލާދުއްރަސޫލު ނުވަތަ ޤުރައިޝްވަންހައަށް ނިސްބަތްވާ ބައެއް ބޭފުޅުން ރާއްޖޭގައި ރަސްކަންކުރައްވާފައިވަނީ މިގޮތުގެމަތީންނެވެ.

ޕޯޗްގީޒުންގެ އަޅުވެތިކަމުން ދިވެހިރާއްޖެ މިނިވަންކޮށްދެއްވި ގައުމީ ބަޠަލަކީ އައްސުލްޠާނުލްޣާޒީ މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނުލް އަޢުޡަމް ސިރީ ސަވާދީއްތަ މަހާރަދުން (1573-1585) ނުވަތަ ދިވެހި ތާރީޚުގައި މަޝްހޫރު ބޮޑުތަކުރުފާނެވެ. ބޮޑުތަކުރުފާނުގެ ގައުމީ ޖިހާދުގެ ނާރެހަކީ ދިވެހީންގެ ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަމެވެ. ޕޯޗުގީޒުންގެ ވަރުގަދަ ލަޝްކަރާ ކުރިމަތިލެއްވުމުގައި ޣާޒީ ރަދުންނާއެކު ކަޅުއޮށްފުންމީގެ ފަހުލަވާނުންގެ ގޮތުގައި ހަރަކާތްތެރިވެވަޑައިގެންނެވީ ކިތަންމެ މަދު ބޭފުޅުންކޮޅެއް ކަމުގައި ވިޔަސް އެ ޖިހާދަށް ރައްޔިތުންގެ ގިނަ ބައެއްގެ ތާއީދާއި އެހީތެރިކަމާއި އެއްބާރުލުން ބޮޑުތަކުރުފާނު ހޯއްދެވިއެވެ. ދުޝްމަނުންނާ ސިއްރުން ރޭގަނޑަށް ރާއްޖޭގެ އެކި ރަށްރަށަށް އަރުއްވައި ކުރެއްވި މައިގަނޑު މަސައްކަތްޕުޅަކީ އެއީއެވެ. ފަސްވަރަކަށް އަހަރަށް ދިގު ދެމިގެންދިޔަ އެ ގެރިއްލާ ހަނގުރާމަ ކާމިޔާބު ކުރެއްވީ ދިވެހިރައްޔިތުން އެކަތިގަނޑެއްގެ ގޮތުގައި ހައްދަވައި، އެ ރައްޔިތުންގެ ފަރާތުން ހޯއްދެވި މަތިވެރި އެއްބާރުލުމުގެ ސަބަބުންނެވެ.

ދިވެހީންގެ މިނިވަންކަމާއި ސިޔާސަތާއި އިސްތިޤްލާލު ދިފާޢުކޮށް ހިމާޔަތްކުރުމުގައި ދިވެހި ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަން އަދާކޮށްފައިވާ މުހިންމު ދައުރުގެ އިތުރުން ދިވެހީންނަށް ކުރިމަތިވި ކޮންމެ މުސީބާތަކާއި އާފާތްތަކުން އަރައިގަތުމުގައި ވެސް އެންމެ މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކޮށްފައިވަނީ ދިވެހީންގެ ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަމެވެ. ޚާއްޞަކޮށް ބަލާބަލިމަޑުކަމުންނާއި ޤުދުރަތީ ނުރައްކާތެރި ކާރިސާތަކުން އަރައިގަތުމުގައި ވެސް ދިވެހީންގެ ބާރަކީ ދިވެހީންގެ އީމާންތެރިކަމާއި ދިވެހީންގެ ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަމެވެ.

ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ވޮޑެގިރާ ކުދިކުދި ރަށްތަކެއް މައްޗަށް އެކުލެވޭ ޖަޒީރާ ޤައުމެކެވެ. ޤުދުރަތީ ކާރިސާތަކާއި ބޮޑެތި ތަދުމަޑުކަމާއި ބަލިމަޑުކަމާ ގުޅިގެން އެއްރަށުން އަނެއް ރަށަށް މީހުން ބަދަލުވެ، ހިޖުރަކުރަމުން އައި ޤައުމެކެވެ. ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ކުރިމަތިވި ބޮޑެތި ޤުދުރަތީ ކާރިސާތަކުގައި ދިއިރުޅެމުންދިޔަ ރަށްރަށުން މީހުން ފައިބައިގެން ގޮސް އެހެން ރަށްރަށުގައި ވަޒަންވެރިވެފައިވާ ޤައުމެކެވެ. މިއިން ކޮންމެ ކާރިސާއަކާއި ހާދިސާއަކުން ވެސް ފެންނަނީ ދިވެހީންގެ އެއްބައިވަންތަކަމާއި އަޚުވަންތަކަމެވެ. ހާލުގައި ޖެހޭ މީހުންނަށް އަޅާލައި އޯގާތެރިކަމާއެކު ފޯރުކޮށްދީފައިވާ އެހީތެރިކަމެވެ.

ދިވެހި ތާރީޚުގައި ކުރިމަތިވި ބޮޑެތި ޤުދުރަތީ ކާރިސާތަކުގެ ތެރެއިން 20 ވަނަ ޤަރުނަށް ބަލާލާއިރު، 1922 ވަނަ އަހަރު ފެތުރު “ބޮޑުރޯގާ” އަކީ ދިވެހީންނަށް ކުރިމަތިވި ވަރަށް ބޮޑު ބަލިމަޑުކަމެކެވެ. އެ ދުވަސްވަރު ފެތުރު އިންފުލުއެންޒާ އާއި ނިއުމޯނިޔާގައި ވަރަށް ގިނަ ބަޔަކު މަރުވެގެންދިޔައެވެ. ސަރުކާރުގެ ހިންގުން ހުއްޓުމަކަށް އައިސް މަރުވަމުން ދިޔަ މީހުން ގިނަކަމުން ކަށުކަމާކެމީގެ ކަންތައްތައް ކުރުމަށް މާލޭގައި ވެސް ދަތިވެގެންދިޔައެވެ. “ދެވަނަ ބޮޑުރޯގާ” ގެ ނަމުން މަޝްހޫރުވެފައި ވަނީ 1947 ވަނަ އަހަރު ފެތުރު އިންފުލުއެންޒާއެވެ. މި ރޯގާގެ ދުވަސްވަރު ސަރުކާރާއި ރައްޔިތުން ގުޅިގެން ކޮތަނބިރި ފެން ކައްކައި ބަލި މީހުންނަށް ބޯންދީ ހެދިއެވެ. ހުންބޭހާއި ލޮނުބޮނޑި (ޖުއްލާބު ލޮނު ޕެކެޓް) ދީ ހާލު ދެރަވެފައިވާ އެތައް ބަޔަކަށް ފަރުވާކޮށް ފުރާނަ ސަލާމަތްކުރިއެވެ. ގައުމީ މި ބޮޑު މަސައްކަތުގައި ސިފައިން މާލެ ތެރޭގައި ހަރަކާތްތެރިވިއެވެ.

ރާއްޖޭގެ އުތުރަށް ކުރި ބޮޑު ވިއްސާރައެއް ކަމަށްވާ “ކޭލަކުނު ތަޅާލި ވިއްސާރަ” އަކީ މީލާދީން 1820 ވަނަ އަހަރު ކުރި ބޮޑު ވިއްސާރައެކެވެ. ނަމަވެސް “ބޮޑުވިއްސާރަ”އިގެ ނަމުން މަޝްހޫރުވެފައި ވަނީ 26 ޑިސެންބަރު 1923 ގައި ރާއްޖެއަށް ކުރަންފެށި ވިއްސާރައެވެ. މިއިން ކޮންމެ ބޮޑު ވިއްސާރައެއްގައި ވެސް ލިބުނު ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކުން ރައްޔިތުން ސަލާމަތްވީ ރައްޔިތުން ގުޅިގެން ކުރި މަސައްކަތުންނާއި އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދެވެން ތިބި ރައްޔިތުންގެ އެހީތެރިކަން ލިބިގެންނެވެ.

ދިވެހީން ތަޖުރިބާކުރި ބޮޑެތި ރޯގާތަކުގެ ތެރޭގައި 1959 ވަނަ އަހަރު ފެތުރު އިންފުލުއެންޒާ ވެސް ހިމެނެއެވެ. އެ ރޯގާއިން ސަލާމަތްވުމަށް އޭރުގެ ބޮޑު ވަޒީރު އިބްރާހީމް ނާޞިރުގެ ސީދާ ބެއްލެވުމުގެ ދަށުން ކޮމެޓީއެއް އެކުލަވާލައްވައިގެން ޚާއްޞަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރިއަށް ގެންދެވިއެވެ. އަދި 1978 ވަނަ އަހަރު ފެތުރު ކޮލެރާގެ ދުވަސްވަރު މާލޭގައި ގަލޮޅު ބޯޅަ ދަނޑުގައި ޚާއްޞަ މަރުކަޒެއް ޤާއިމުކޮށް ރައްޔިތުންނަށް ޚިދުމަތްދިނެވެ. މީގެއިތުރުން 1987 ވަނަ އަހަރު މާލެއަށް އެރި ބޮޑުރާޅާއެކު މާލޭގައި ފެތުރުނީ ޝިގެއްލާ ރޯގާއާ ގުޅިގެން ރޯގާކޮންޓްރޯލް ކުރުމަށް މާލޭ އިންޑޯ ސްޓޭޑިއަމްގައި ޚާއްޞަ މަރުކަޒެއް ޤާއިމުކޮށްގެން ސީދާ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޛު މައުމޫން ޢަބްދުލްޤައްޔޫމުގެ ބެއްލެވުމުގެ ދަށުން ޚާއްޞަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެވުނެވެ. މިއިން ކޮންމެ ދުވަސްވަރެއްގައި ވެސް ކުރިމަތިވި އުނދަގޫ ހާލަތުން އަރައިގަނެވުނީ ސަރުކާރާއި ރައްޔިތުން ގުޅިގެން ކުރި މިންނަތް މަސައްކަތުންނެވެ.

ފަހުގެ ތާރީޚަށް ބަލާއިރު ދިވެހީންނަށް ކުރިމަތިވި އެންމެ ބިރުވެރި ދެ ހާދިސާއަކީ 2004 ވަނަ އަހަރު ކުރިމަތިވި ސުނާމީ ކާރިސާއާއި 2019 ވަނަ އަހަރު ދުނިޔެއަށް ކުރިމަތިވި ކޮވިޑް-19 ގެ ހިތްދަތި ދުވަސްތަކެވެ. ދިވެހީންގެ ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ދުވަސް ނިސްބަތްވަނީ 2004 ޑިސެންބަރު 26 ވަނަ ދުވަހު ކުރިމަތިވި ސުނާމީ ކާރިސާއާ ގުޅިގެން ދިވެހިރައްޔިތުން ދައްކައިދިން އެއްބައިވަންތަކަމެވެ. ކޮވިޑް-19 ގެ އާލަމީވަބާގެ ދުވަސްވަރަކީ މުޅި ދުނިޔެ އެ ބަލިމަޑުކަމުގައި އޮތް ދުވަސްވަރެކެވެ. މި ކުޑަކުޑަ ދިވެހިރާއްޖެ އެ ބަލިމަޑުކަމުން އަރައިގަތުމުގައި ހޯދި ހުރިހާ ވެސް ކާމިޔާބެއް ގުޅިފައިވަނީ ދިވެހި ސަރުކާރާއި ރައްޔިތުން ގުޅިގެން ކުރި މަސައްކަތާއެވެ. ޞިއްޙީ ޚިދުމަތްތެރިންނާއި ސިފައިންނާއި ފުލުހުންނާއި ދައުލަތުގެ ކަމާބެހޭ އިދާރާތަކުން ކުރެއްވި އަގުހުރި ގައުމީ މަސައްކަތާއެވެ.

ދިވެހީންގެ ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަމުން ފެންނަ ގައުމީ ރޫޙާއި ގައުމީ ޖޯޝަކީ ހީނުކުރާ ކަހަލަ ބޮޑެތި ކާމިޔާބީތަކަށް ވާސިލުކޮށްދީފައިވާ ވަރަށް ވަރުގަދަ ބާރެކެވެ. ކުޅިވަރުގެ މައިދާނުގައި ބައިނަލްއަޤްވާމީ ފެންވަރުގައި ދިވެހީން ހޯދި ކޮންމެ ކާމިޔާބީއަކީ ދިވެހީން ފެއްސާއި ރަތާއި ހުދުން މަރުޙަބާ ކިޔާފައިވާ ކާމިޔާބީއެކެވެ. ހަމައެއާއެކު ދިވެހީންގެ މިނިވަންކަމުގެ ދިގު ތާރީޚު މި ހިސާބަށް ފޯރުކޮށްދިނުމުގައި ވެސް ދިވެހި ކާބަފައިންގެ މެދުގައި އޮތް  ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަން ވަރަށް މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކޮށްފައިވެއެވެ. ދިވެހީންގެ މިނިވަންކަމުގެ ޙައްޤުގައި ދެކުނު އިންޑިއާގެ ހޮޅީން ނުވަތަ މަލަބާރީންނާ ދެކޮޅަށް އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ ޙަސަން ޢިއްޒުއްދީން ސިރީ ކުލަރަންމީބަ ކައްތިރި ބަވަނަ މަހާރަދުން ނުވަތަ ދޮންބަންޑާރައިން (1759-1767) ތެދުވެވަޑައިގެން ކުރެއްވި ޖިހާދުގައި ވެސް ދިވެހީންނަށް ނަޞްރާއި ފަތަޙަ ލިބިގެން އައީ ދިވެހީންގެ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ސަބަބުންނެވެ. އަދި 1988 ނޮވެންބަރު 3 ގެ ޢުދުވާނީ ޙަމަލާއިން ދިވެހި ސިފައިން ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތު ދިފާޢުކުރުމަށް ކުރި ހިތްވަރުގަދަ ޖިހާދުން ދިވެހީންނަށް ނަޞްރު ލިބިގެން ދިޔައީ ވެސް ދިވެހީން ދައްކައިދިން ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ސަބަބުންނެވެ. ޝައްކެއްނެތް ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގައުމީ ދިދައަށް ލިބިފައިވާ ހުރިހާ ފަޚުރަކާއި ޝަރަފަކާއި ޢިއްޒަތަކާއި ގަދަރެއްގެ ފަހަތުގައި ވަނީ ވެސް ދިވެހީންގެ ގައުމީ އެއްބައިވަންތަކަމެވެ.