އަޙްމަދު ނާފިޢު
ނޯޓް: މިއީ ހަޤީޤީ ވާހަކައެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ލިޔެފައިވާ ވާހާކައެކެވެ. މި ވާހަކައިގައި ބޭނުންކޮށްފައިވާ ނަންނަމާއި ތަންތަނަކީ އަސްލެއް ނޫނެވެ.
އަޅުގަނޑުމެންނަށް އަބަދުވެސް އިވެމުންދަނީ އެކަނިވެރި މައިންގެ ވާހަކަ އެވެ. އެކަނިވެރި ބަފައެއްގެ ވާހަކަ އަޑުއިވެނީ މަދު ފަހަރެއްގައެވެ. މަދުންނަމަވެސް އެކަނިވެރި ބަފައިން ނިކަމެތި ހާލުގައި ދަރިން ބަލައި ބޮޑުކޮށް، ދަރިންނަށް ކިޔަވައިދީ، ރަނގަޅު ދިރިއުޅުމެއް ދައްކައިދޭން މަސައްކަތްކުރާ މަންޒަރު މި ދިވެހި މުޖުތަމައުން ފެންނަމުންދާކަމީ އުފާކުރަންޖެހޭ ހަޤީޤަތެކެވެ. ހިތާމައަކީ އެކަނިވެރި މައިންގެ ވާހަކަ ދައްކާއިރު، މުޖުތަމައުގައި ދިރިއުޅޭ ހެޔޮލަފާ އެކަނިވެރި ބަފައިން ދަރިންނަށްޓަކައި އުފުލާ ބުރައާއި ވަމުންދާ ގުރުބާނީ ތަކުގެ ވާހަކަ ދައްކާލެއް ފަނޑުވުމެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން މިފަދަ ބަފައިންނަށް ގިނަފަހަރަށް ކުރިއަށްދާނެ ހިތްވަރެއް ނުލިބެއެވެ. އެހެންކަމުން މި ވާހަކަ ލިޔުމުގެ ބޭނުމަކީ ވެސް މިފަދަ ވާހަކަތަކުން އަނެކާއަށް އިބްރަތެއް ހާޞިލުކޮށްދިނުމެވެ. ދެން ވާހަކައިގެން ކުރިއަށް ދާނަމެވެ.
އަހަރެންނަކީ މިހާރު އުމުރުން ފަންސާހުގެ އަހަރުތައް ގުނަމުންދާ މީހަކީމެވެ. އެއީ މީގެ ފަނަރަ ވަރަކަށް އަހަރު ކުރިއެވެ. އަހަންނަކީ މުސްކުޅި މައެއް ބަލަމުން، އަނތްބަކާއި ތިން ދަރިން ގޮވައިގެން މާލޭގައި ވަރަށް އާދައިގެ ގޮތަކަށް ދިރިއުޅެމުން ދިޔަ މީހެކެވެ. އަހަރެން މާލޭގައި ދިރިއުޅޭ ގެއަކީ އަހަރެންގެ ބައްޕަގެ ގެއެވެ. ބައްޕަ ނިޔާވުމުން ގެ ހުންނަނީ ވާރުސުންނަށް ބަހާފައެވެ. މުސްކުޅިވެ ބަލިހާލުގައި އޮތް މަންމަ ބަލަމުން ދިޔައީ ހުދު އަހަންނެވެ. އަހަރެންގެ ދޮއްޓަށް މަންމަގެ އެހެން ދަރިން ތިބި ނަމަވެސް ބޭބެމެން މަންމައަކަށް އަޅައެއް ނުލައެވެ. ކުޑަމިނުން މަންމަ އޮންނަނީ ކައިގެންތޯ އަހާވެސް ނުލައެވެ. މިގޮތުގައި ދުވަސްތައް ފާއިތުވަމުން ދެއެވެ. މަންމަގެ ބަލިހާލަތު ދުވަހުން ދުވަހަށް ބޮޑުވަމުންދިޔައެވެ. ވަޒީފާ އަދާކުރަމުން އަނބިދަރިން ގޮވައިގެން މަންމަގެ ކަންކަން ކުރަމުން ދުވަސްތައް ދާ ގޮތްވެސް ބުނެދޭކަށް ނޭނގެއެވެ. ހިތާމައަކީ މަންމަ ކިތަންމެ ބަލިކޮށް އުޅުނަސް އަދި އެނދުން ނުތެދުވުނަސް، މަންމައަށް ކާއެތިކޮޅެއް ދޭންވެސް އަހަރެންގެ އަނބިމީހާ ނޫޅުމެވެ. އަހަންނަކީ ފިރިހެނެކެވެ. އަހަރެންގެ އެއްބަނޑު އެއްބަފާ އަންހެނަކު ނެތުމުން މަންމަގެ ބަލިހާލަތު ހުރިގޮތުން މަންމަ ފެންވަރުވާ ކަންކަން ކުރުމަކީ ފިރިހެނަކަށްވެ ހުރެ ލަދުވެތިކަމެކެވެ. ނަމަވެސް އަނބިމީހާގެ އެހީތެރިކަން ނުލިބުމުން ހެޔޮއެދޭ ކައިރި އަވައްޓެރި އަންހެނެއްގެ އެހީތެރިކަން މަންމައަށް އެކަން ކަމުގައި ބައެއް ފަހަރު ލިބެމުންދެއެވެ. ބުނީމައި ގެއަށް އައިސް ދެއެވެ. މަންމައަށް އެހީތެރިވެދެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް ގިނަފަހަރަށް އަހަރެން ނެތިއްޔާ މަންމަ އޮންނާނީ ނުކައެވެ. މަންމައަށް ކުޑަމިނުން ފެންތައްޓެއް ދިއްކޮށްލާނެ މީހަކު ވެސް ގެއަކު ނުހުންނާނެއެވެ.
އަހަރެންގެ މަންމަގެ އުމުރުން ދުވަސްވެ، ބަލިއެނދުގައި އޮތް އިރުވެސް އަހަރެންގެ އަންހެނުން އެ މަންމައަށް ނަފުރަތު ކުރާ ސަބަބެއް ބުނެދޭކަށް ހުދު އަހަންނަކަށް ނޭނގެއެވެ. އަހަރެންގެ އަންހެނުން ކަމަކީ އެއްގޮތުން ނެތިއެްޔާ އަނެއްގޮތް ހޯދައިގެން ވެސް އަހަންނާއި ޒުވާބުކުރުމެވެ. އަހަރެން ގެއަށް އަންނަ ކޮންމެ ފަހަރަކު އަހަރެން އަންނަނީ ކޮންމެވެސް އަންހެނެއް ކައިރިއަށް ގޮސްފައޭ ކިޔައި އަހަންނާ ޒުވާބުކޮށް ހަދައެވެ. އޭނާގެ ކަމަކީ އަހަންނާ ޖަދަލު ކުރުމެވެ. ހިލޭ އަންހެނުންނާއި އަޅުވާ ކިޔުމެވެ. އަހަރެންގެ މި ނިކަމެތި ހާލަތަށް ހަޖޫ ޖެހުމެވެ. ސަބަބަކީ އަހަރެންގެ އަންހެނުންނަކީ މާލޭގެ ބޮޑު ގެއެއް ހުންނަ ފޯރުންތެރި އާއިލާއެއްގެ މީހަކަށް ވުމެވެ. އަދި އަންހެނުންނަކީ ހަމުން ދޮން ރީތި މީހަކަށް ވެފައި، އަހަންނަކީ ހަންކަޅު ބަލާލަން ހުތުރު ފިރިހެނަކަށް ވުމީވެސް އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. އެކަމަކު މިހާ ދުވަސް ފަހުން އަންހެނުންނަށް މިކަމް ފަޚުމްވީ ކީއްވެ ހެއްޔެވެ؟
ދުވަސްތައް މާޒީވެ ދިޔަވަރަކަށް އަހަރެންނާއި އަހަރެންގެ އަންހެނުންގެ ދެމެދުގައި މައްސަލަތައް އިހުނަށްވުރެ އިތުރު ވެއްޖެއެވެ. އަހަރެން ގެއަށް އައިސްފިނަމަ އަބަދު ކަމަކީ ދަރިންގެ ކުރިމަތީގައި އަހަރެން ބަދުނާމުކޮށް ހަޅޭއްލަވައި ޒުވާބުކުރުމެވެ. ދަރިންގެ ހިތުގައި ވެސް އަހަންނާއިމެދު ނަފުރަތު އުފެއްދުމަށް މަސައްކަތްކުރުމެވެ. މިގޮތުގައި މާގިނަ ދުވަހެއް ނުވެ އަހަރެންގެ އަންހެނުން އަހަރެންގެ ކައިރިން އެންމެފަހުން ވަރިވެގެން ހިގައްޖެއެވެ. ދަމުން ދިޔައީ ވެސް އެކަންޏެވެ. ދަރިން ބެލުމުގެ ޒިންމާ އަހަންނާއި ހަވާލުކޮށްފައެވެ. އޭރު ދޮށީ ދަރިފުޅުގެ އުމުރުން ވާނީ 10 އަހަރެވެ. ދެން ހުރި ދަރިފުޅަށް 8 އަހަރު ، އަދި ހަގަށް ހުރި ދަރިފުޅަށް ވާނީ އެންމެ 6 އަހަރެވެ. ދަރިން މިހާ ކުދިއިރު މަޔަކު ދަރިން ދޫކޮށްފައި ދާނީ ހިތުގައި ރަޚުމެއް ކުލުނެތް ނެތީމައެވެ. މިއީ އަހަރެން ދެކޭ ގޮތެވެ. ތެދެކެވެ. މަޔަކާއި މެދު ރަޚުމެއް، ކުލުނެތް، ހަމްދަރުދީއެއް ނެތް އަންހެނަކަށް ބެލޭނީ ކޮން ދަރިންނެތް ހެއްޔެވެ. މިއީ އަހަރެންގެ ހިތުގައި އެ ދުވަހު އުފެދުނު ސުވާލެވެ. ޖެހުނު ފިލުވާލަން ދަތި ލައްގަނޑެކެވެ.
އަހަރެންގެ އަންހެނުން ވަރިވެގެން ދިޔުމުން އަހަންނަށް ލިބުނީ އިތުރު ހިތްވަރެކެވެ. އެދުވަހުން ފެށިގެން އަހަރެން އަޒުމް ކަނޑައެޅީ ތިން ދަރިންނާއި މަޔަކު ގޮވައިގެން އުޅެން ޖެހުނު ނަމަވެސް، ދަރިން ހެޔޮގޮތުގައި ބަލައި ބޮޑުކުރުމަށެވެ. އެ އަޒުމްގައި އެދުވަހުން ފެށިގެން މަސައްކަތް ކުރީމެވެ. އަހަންނަކީ ޓްކްސީ ޑްެރައިވަރެއް ކަމުން ދަރިންގެ ކަންކަން ނިންމުމަށްފަހު ލިބޭ ހުސްވަގުތުގައި ޓްކެސީކުރަމުން ބަލި މަންމައެއް ބެލުމަކީ ފިރިހެނަކަށް އުނދަގޫ ކަމަކަށް ވިޔަސް، އެ ދުވަހުން ފެށިގެން އަހަރެން ދިޔައީ އެކަންކަން ތަހަންމަލް ކުރަމުންނެވެ.
އޭގެ ދިހަ އަހަރު ފަހެވެ. ދަރިން ސްކޫލު ނިމި ބޮޑެތިވުމުން ދަރިން ބޭނުންވީ މަންމަ ގާތުގައި ދިރިއުޅެން ދާށެވެ. ސަބަބަކަށްވީ އަހަރެންގެ ގޭގައި ތިން ދަރިންނަށް ތަނަވަސްކަމާއެކު ދިރިއުޅޭނެ ޖާގަ ނެތުމުންކަމަށް ދަރިން ބުނަމުން ދިޔައެވެ. އަދި އެއީ މަންމަ ބޭނުންވާ ގޮތްކަމަށް ވެސް އެ ދަރިން ބުނަމުން ދިޔައެވެ. އެހެންކަމުން އެ ކުދިން އެދުނު ގޮތަށް އެކުދިންގެ މަންމަގެ ގެއަށް ބަދަލުކުރީމެވެ. އެއީ އެ ގެއަކީ ތަނަވަސް ގެއަކަށް ވެފައި އެ ކުދިންނަށް ދިރިއުޅެވޭނެ ޖާގަ އޮތުމުންނެވެ. އެއީ ދަރިން ބޭނުންވި ގޮތެވެ. ދަރިން އެގެއަށް ބަދަލުވުމާއެކު ވެސް މަންމަ ދަރިންނަށް ވިސްނައިދެމުން ދިޔައީ ބައްޕައަކީ ގޯސް ވާހަކައެވެ. މަންމަ، ބައްޕަ ކައިރިން ވަރިވީ ބައްޕަގެ ސަބަބުން ކަމަށް ބުނަމުން ދިޔައެވެ. ނަމަވެސް ކުދިންނަށް މިއަދު ހެވާ ނުބައި ވިސްނޭނެއެވެ. އަހަރެން ދުވަހަކު ވެސް ކުދިންގެ މަންމަ ގޯސްކޮށްފައި ކުދިންގެ ގާތަކު ވާހަކައެއް ނުދައްކަމެވެ. އަބަދުވެސް ދައްކަނީ މަންމަގެ ރަނގަޅު ވާހަކަ އެވެ. އެހެންވެ، ކުދިންނަށް މިއަދު އެވަރު ވިސްނޭންވާނެއެވެ.
ކޮންމެއަކަސް، މިއަދު އަހަރެންގެ ތިން ދަރިންނެތް އަހަރެންގެ ގާތަކު ނެތެވެ. ގޭތެރެ ވަނީ ފަޅުވެފައެވެ. ގޭގައި އޮތީ ބަލިއެނދުގައި އޮތް މުސްކުޅި މައެކެވެ. އޭގެ ދުވަސްކޮޅެއް ފަހުން ބަލިއެނދުގައި އޮވެ އެ މަންމަ ނިޔާ ވެއްޖެއެވެ. މަންމަ ނިޔާވުމުން މަންމަގެ މޫނު ދެކިލަން ވެސް އެ މަންމަގެ އެއްވެސް ދަރިއަކު ނާދެއެވެ. ހަމައެކަނި ހުރި ދަރިއަކީ އަހަރެންނެވެ. އެ ދުވަހު ވަރަށް ދެރަވިއެވެ. ބަނޑުއަޅާ ވިހޭ މައިމީހާގެ މޫނު ދެކިލަން އެ މައިމީހާގެ ދަރިން ނައުމުންނެވެ. ކުރާނެކަމެއް ނެތެވެ. އެދުވަހު އެ މަންމަޒަރުތައް ސިފަވުމުން މިއަދު ހިތަށް ތަދުވެއެވެ. އަހަރެންގެ މަންމަ ނިޔާވުމުން އަހަރެން ދިރިއުޅެމުން ދިޔައީ އެކަނިމައި އެކަންޏެވެ. ދަރިން ވެސް އަހަރެންގެ ހާލު ބަލާލަން ގެއަށް އަންނަނީ މަދު ފަހަރެއްގައެވެ.
އޭގެ ފަސް އަހަރު ފަހެވެ. އަހަރެންގެ ތިން ދަރިންގެ ތެރެއިން ދޮއްޓަށް ތިބި ދެ އަންހެން ދަރިން މީހުންނާއި އިނދެ ދިރިއުޅުން ފަށައިފިއެވެ. އަދި ހަގަށް ހުރި ފިރިހެން ދަރިފުޅު ވަޒީފާއަށް ދަމުން ޑިގްރީއަށް ކިޔަވަމުން ދިޔައެވެ. އަންހެން ދަރިން ކައިވެނި ކުރި ނަމަވެސް އެ ދަރިން ވެސް ދިޔައީ މަތީ ތައުލީމު ހާޞިލުކުރަމުންނެވެ. އެއީ އަހަރެން ބޭނުންވާ ގޮތެވެ. ނަމަވެސް ހިތާމައަކީ އެ ދަރިން މީހުންނާއި އިނުމުން އަހަންނަށް ކުރަން ޖެހުނު ޚަރަދުތައް ދެގުނަ ބޮޑުވެގެން ދިއުމެވެ. އެކުދިން މީހުންނާއި އިނދެގެން ދިރިއުޅެމުން ދިޔައީ އެ ކުދިންގެ މަންމަގެ ގޭގައި ކަމުން މަންމަގެ ބަހަށް އެކުދިންގެ ދިރިއުޅުމުގެ ކަންކަމުގައި އަހަރެންގެ އަތުން ފައިސާ ހޯދަމުން ދެއެވެ. އެ ހާލަތުގައި ވެސް އަހަރެން ބެލީ އަހަރެންގެ އަތުގައި ފައިސާ ފޮއްޗެއް އޮތް ނަމަ އެކުދިންގެ ޚަރަދުތައް ފުއްދައިދިނުމަށް އެކުދިންނަށް އެހީވުމަށެވެ. ނަމަވެސް މިކަންކަން ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް ދިޔައީ ބޮއްސުން ލައިގެންނެވެ. އަންހެން ދަރިން ކައިވެނިކޮށްގެން އުޅޭ ފިރިހެން ދަރިއަކަށް ދުވަހަކު ފައިސާއެއް ލިބޭކަމަކަށް ނުވެއެވެ. ވަޒީފާއަކަށް ނުދެއެވެ. ނުވިތާކަށް ދަރިންގެ މަންމަ ހުންނަނީ ދަނބިދަރިންނާއި އެއްކޮޅަށް ހިތްވަރު ދޭށެވެ. މިހެން ވުމުން ބައެއް ފަހަރު އަހަރެން މާޔޫސްވެ އެވެ. އެކަނިވާ ވަގުތު ވިސްނާ ވިސްނާ ދެލޮލުން ކަރުނަ ހިލެއެވެ. އެންމެފަހުން ދަރިން ކިޔަވަމުން ދިޔަ ކޯސްތަކަށް ފައިސާ ނުދެއްކިގެން ދަރިންގެ ކިޔެވުމަށް ބުރޫ އެރިއެވެ. އެ ދަރިންގެ ފަރާތުން އެވާހަކަތައް އަޑުއިވުމުން އަހަރެންނަކަށް ކެތެއް ނުކުރެވުނެވެ. ދައްކަން ޖެހޭ ފައިސާގެ އަަދަދުތަކަކީ ބޮޑެތި އަދަތުތަކަކަށް ވުމުން ކަން ބޮޑުވިއެވެ. އެންމެ ފަހުން ވިސްނީ ފައިސާ ހޯދަން ދުއްވަމުންދިޔަ ޓެކްސީ ވިއްކާލާށެވެ. އެހެންކަމުން ޓެކްސީ ވިއްކާލައި އެ ފައިސާއިން ދަރިންގެ ކިޔެވުމުގެ ފީތަށް ދެއްކީމެވެ.
ޓެކްސީ ވިއްކާލުމަށްފަހު އެހެން ވަޒީފާއެއް ހޯދީމެވެ. އަދި އެ ވަޒީފާއިން ލިބޭ ކުޑަ މުސާރަކޮޅުން ދިރިއުޅުން ބައްޓަން ކުރަމުން ގެންދިޔައީމެވެ. ނަމަވެސް ޓެކްސީ ވިއްކާލިކަމެއް އެއްވެސް ދަރިއަކަށް ނޭނގޭނެއެވެ. މިގޮތުން އެއް ދުވަހަކު އަހަރެންގެ ދޮށީ އަންހެން ދަރިފުޅު ގުޅިއެވެ. އަދި އޭނާ ކޮލެޖުން ގެއަށް ލައިދިނުމަށް އެދުނެވެ. އެވަގުތު އަހަރެން ބުނީމެވެ. ދަރިފުޅާއެވެ. މިއަދަކު ބައްޕަ އަތަކު ޓެކްސީއެއް ނެތެވެ. ކާރެއް ނެތެވެ. ސައިކަލެއް ނެތެވެ. ބައްޕަ މިއުޅެނީ ހިނގާފައެވެ. އަހަރެން މިހެން ބުނުމާއެކު ދަރިފުޅު އިތުރަށް ސުވާލު ކުރިއެވެ. ޓެކްސީ ކޮބާ ހެއްޔެވެ؟ އަހަރެން ބުނީމެވެ. ދަރިފުޅާއެވެ. ދަރިފުޅުމެންގެ މުސްތަޤްބަލަށްޓަކައި ބައްޕަ ޓެކްސީ ވެސް ވިއްކާލައި ދަރިފުޅުމެންގެ ކޯހުގެ ފީތައް ދެއްކީމެވެ. އަހަރެން މިހެން ބުނުމުން ދަރިފުޅަށް ބުނާނެ އެއްޗެއް ނޭނގި ކުއްލިއަކަށް ފޯނުގެ ކެނޑުނެވެ.
ޖެހިގެން އައި ދުވަހު ތިން ދަރިން އަހަރެންނާއި ބައްދަލުކުރިއެވެ. އަހަރެންގެ ކިބައިން މާފަށް އެދުނެވެ. އަދި ބުނަމުން ދިޔައެވެ. ބައްޕާއެވެ. މިއަދު އަހަރެމެން ބައްޕަ ދެކެ ފަޚުރުވެރި ވެއެވެ. ތިޔައީ ދަރިންދެކެ އިންތިހާއަށް ލޯބިވާ ބައްޕައެކެވެ. ތެދެކެވެ. ދަރިންނަށްޓަކައި ނިކަމެތި އެ ބައްޕަ އުފުލި ބުރަ މިއަދު ދަރިންނަށް ވިސްނި، އިހްސާސް ކުރެވިއްޖެއެވެ. ބައްޕައަކީ ގޯސް މީހެއް ނޫންކަމާއި، މަންމަގެ ވިޔާނުދާ ދިރިއުޅުމުން ދަރިންނަށް މިއަދު އިބްރަތެއް ލިބިއްޖެއެވެ. ވިސްނައިފި މީހަކަށް މި ވާހަކައަކީ ވެސް އިބްރަތަކަށް ފުދޭނެ ވާހަކައަކަށް ވެގެންދާނެކަން ޔަޤީނެވެ. ޖަޖުކުރާނީ ތިޔަ ކިޔުންތެރިންނެވެ.
