އަޙްމަދު ނިލާމް
ރާއްޖޭގެ ތާރީޚުގައި ހިނގާފައިވާ ކަންތައްތަކަށް ބަލާއިރު އެންމެ ނުރައްކާތެރި ހާދިސާއެއް ހިނގާފައިވަނީ ޕޯޗްގީޒުންގެ އަޅުވެތިކަމަށް، މި ފަސްގަނޑު ދިޔަ ދުވަސްވަރުގައެވެ. މިހާތަނަށް އެވަރުގެ ގެއްލުމެއް މި ޤައުމަށް، ދިވެހިންނަކަށް، ދުވަހަކު ވެސް އައިސްފައިވާ ކަމަކަށް، ތާރީޚަކުން ނުދައްކައެވެ. އެފަހަރު މިނިވަންކަން ގެއްލިދިޔަކަން އެއީ ހިތާމައިގެ ކޮޅެއް ނެތްވަރުގެ ކަމެކެވެ. ގެއްލިދިޔަ މިނިވަންކަން އަނބުރާ ހޯދުމަށް ކާބަފައިން އެތަކެއް ޖިހާދުތަކެއް ރާއްޖޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި ރެޔާއި ދުވާލު ވަނީ ކޮށްފައެވެ. މިއަދު މި ޖީލަށް އަމާނާތެއްގެ ގޮތުގައި، އަމިއްލަ އެދުމެއް ނެތި މި ފަސްގަނޑު ގެނެސްދީފައިވަނީ މަސައްކަތްތަކަކުންނެވެ. ގުނާ އަދަދު ނުކުރެވޭހާ ޤުރުބާނީތަކެއް ލެޔާއި ދަލުން މި ފަސްގަނޑަށް އަދި ކަނޑުތަކަށް އޮހޮރާލައިގެންނެވެ. އަދި ވިސްނުމާއި ފިކުރުގެ އުދާސްތަކެއްގައި ދުވަސްތަކެއް ތިބެ، ހިތްވަރުތަކެއްކޮށް، ފުރުޞަތުގެ ފުރިހަމަ ބޭނުން ހިފައިގެންނެވެ.
މިފަދަ ކަމެއް ދިމާވި ސަބަބަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟ ބަލާލާއިރު މި ފެންނަނީ ދިވެހިންގެ ތެރެއިން މަދު ބަޔަކު ނަމަވެސް ވެރިކަމުގެ ދަހިވެތިކަމުގައި ބޭރުގެ ނުފޫޒުގެ ބޭނުން ކުރަން ވިސްނިވިސްނުމެވެ. ނަތީޖާއަކަށްވީ މީލާދީން 16 ވަނަ ޤަރުނުގައި އިންޑިޔާ ކަނޑަށް އެ ދުވަސްވަރު އަތްގަދަކުރަމުންދިޔަ ޕޯޗްގީޒުން އެމީހުންނަށް ލިބުނު ފުރުޞަތުގެ ބޭނުން ހިފައި އަތްގަދަކުރުމެވެ. އެތަކެއް ޤަރުނުތަކެއްގައި، އަހުލުވެރިވެ ދެމިތިބި އިސްލާމުންގެ ބަޔަކަށް ގަދަ ބަދަވިކަމުން އެމީހުން ތަބާވާ ނަޞާރާދީން ފަތުރަން މަސައްކަތްކުރުމެވެ.
ދިވެހިންގެ އެތައް ބަޔަކު އަޅުވެތިކޮށް ނަޞާރާ ދީނަށް ލަންބުވައި، 15 އަހަރުގެ ދިގު މުއްދަތަކަށް ވެރިކަމުގައި ތިބެ ދިން އަނިޔާތަކަކީ، ދުވަހަކު ވެސް މި ދިވެހި ދަރީން ހަނދާން ނެތޭނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި ތާރީޚުން ފޮހެލެވޭނޭ ކަމެއް ވެސް ނޫނެވެ. މީގެ އިތުރުން ދިވެހީންގެ މަސައްކަތުން ރާއްޖެއިން ބޭރަށް އެކްސްޕޯޓްކުރާ މުދާ ފޭރިގަނެ، ދަތުރުކުރާ އުޅަނދުފަހަރު އަންދާލާފައިވާކަމީ ތާރީޚުން ދޭހަވާން ހުރި ޙަޤީޤަތެކެވެ. މި ދުވަސްވަރުގައި، ޚާއްޞަކޮށް މާލޭގައި ތިބި ރައްޔިތުންގެ އިހުސާސްތަަކަކީ މިއަދުގެ ލިޔުންތަކުގައި ސިފަކުރެވި ބަޔާންކުރެވޭނޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. 10 ވަރަކަށް ޤަރުނާ ހިސާބަށް ސައްތައިންސައްތަ މުސްލިމުންގެ ގޮތުގައި، އެއް ސަޤާފަތެއްގައި، އެއް ބަހަކުން ވާހަކަދައްކާ ބަޔެއްގެ ގޮތުގައި ދެމިތިބި ބަޔަކަށް މިކަން ވެފައިވަނީ ވަރަށް ވެސް ނުރައްކާތެރި ކަމަކަށެވެ.
އޭގެ ޒަމާންތަކެއްފަހުން 60 ގެ ކުރީކޮޅު އަދި 70 ގެ މެދުތެރޭގައި ލޯގޯސް ކިޔާ ބޯޓެއް ދެ ފަހަރެއްގެ މަތީން ރާއްޖެ އައިސް ޒުވާނުންނާއި، ކިޔަވާ ކުދިންތަކަށް ނަޞާރާދީން ފަތުރަން ފޮތްތަކެއް ބަހާފައިވެއެވެ. އެތަކެއް އަހަރު ފަހުން 1998 ގައި ނަޞާރާދީން ފަތުރާ ބަޔަކު ރާއްޖޭގައި ތިބިކަން ދިވެހި ސަރުކާރަށް ފާހަގަކުރެވުމާ ގުޅިގެން މިކަމުގައި ހަރަކާތްތެރިވި ގިނަ އަދަދެއްގެ ބިދޭސީން ފޮނުވާލަން ޖެހުމުން އެކަން ވެގެން ދިޔައީ، ނަޞާރާ އިމާމުންގެ އަދި ދުނިޔޭގެ ބާރުގަދަ ނަޞާރާދީނަށް ނިސްބަތްވާ ޤައުމުތަކުގެ ވެރިންގެ ކުރިމަތީގައި ޖެހި ތަފާވަރެއް ކަހަލަ ކަމަކަށެވެ. މިފަހަރު މަދު ބަޔަކު ނަމަވެސް މިބައިމީހުންގެ ބަހަށް ހެއްލިފައިވެއެވެ.
ކޮންމެއަކަސް މިއަދު މިފެންނަނީއަކީ ކަނޑު އުޅަނދުފަހަރުގައި އައިސް ދީން ފަތުރާ ތަނެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް މިހާރު ވެސް ފެންނަމުންދަނީ ޒަމާނާއި ތަޙުޒީބުގެ ތެރެއަށް ވަދެގެން އައިސްތިބެ ދީން ފެތުރުމުގެ ހަރަކާތްތައް ހިންގާ ތަނެކެވެ. ސުނާމީގެ ނުރައްކަލުގައި ދިވެހިންގެ އެތައް ބަޔަކު ޙާލުގައިޖެހި ތިބިއިރު އެހީވުމުގެ ނިޔަތުގައި އެކި ޖަމާއަތްތަކުގެ ނަމުގައާއި އެކި ޖަމްޢިއްޔާތަކުގެ ތެރެއިން އައިސް އެމީހުންގެ މަސައްކަތްކުރަން އުޅެފައިވާކަން އެއީ މަދު ބަޔަކަށް އެނގޭނޭ ޙަޤީޤަތެކެވެ.
އާންމު ގޮތެއްގައި އެމީހުންގެ ފަތުވާތަކަށް ވަދެވެނީ ނޭނގުމުގެ ތެރޭގައި ތިބެގެންނެވެ. އަދި މިހާރުގެ ޓެކްނޮލޮޖީގެ އެހީގައި ފަތުވާތައް ކުރިއަށް ގެންދިޔުމަށް ހަލުވިކަން ލިބިފައިވެއެވެ. ދިވެހި ބަހަށް ތަރުޖަމާކުރެވިފައިވާ ބައިބުލްއާއި، ލަވައާއި، ފިލްމު ތައްޔާރުކޮށް ނިސްބަތުން މަދު މީސްކޮޅެއް އެކުލެވޭ ދިވެހިންނަށް އަމާޒުކޮށްގެން މިއުޅެނީ ކީއްވެބާއެވެ؟ މިއީ އުފެދޭ ވަރަށް ވެސް ސަމާލުކަން ދޭންވީ ސުވާލެކެވެ.
ކޮންމެއަކަސް ކަންމިހެން އޮތްއިރު މިހާރު އިވެމުންދާ އަޑުތަކަށް ވިސްނާލާއިރު، އަމިއްލަ އެދުންތަކާ ހުރެ ބޭރުބައެއްގެ އަތްމައްޗަށް ދީލުވާލަން ފުރުޞަތު ދެވެނީކަމަށް ހީވާން ފަށައިފިއެވެ. މިފަދަ ފުރުޞަތުތަކަށް މަދުން ނަމަވެސް ދިވެހީންގެ ބަޔަކު މަދަދު ދެވޭތަން އެބަ އާދެއެވެ. އެނގުމާއި ނޭނގުމުގެ ތެރެއިންނެވެ. މިއީ ޤައުމާ ދެކޮޅަށް މިފަދަ އަމަލުތައް ހިންގާ މީހުންނަށް ދެވޭ ވަރުގަދަ ހިތްވަރެކެވެ. އެނގިތިބެ ދެނަހުރިކަމަށް ނެހެދުމާއި އަދި އަޅާނުލާ ތިބުމަކީ ވެސް މިފަދަ ނޭދެވޭ އަމަލަކަށް ކިއިދާނެ ކަންތައްތަކެވެ. ވުމާއެކު ޤައުމުގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަން ދެމެހެއްޓުމަށް ތައްޔާރުވެތިބެ، ދެވަނަ ފުރުޞަތަކަށް ތަން ނުދިނުމީ ހުރިހާ އެންމެންގެ ވާޖިބަކަށް ހަދަމާތޯއެވެ!
